Tajemnice Bieszczad

Lepiej późno niż wcale. Podążając śladami kurierów z placówka AK Żubracze w bieszczadzkiej literaturze natrafiłem ostatnio na owe wspomnienia Józefy Renaty Dąmbskiej-Gedroyć. W latach II wojny światowej autorka była dzieckiem i z takiej też dziecięcej perspektywy snuje swą opowieść, lecz także z perspektywy osoby dorosłej, po latach uzupełniającej obraz wydarzeń i przeżyć w oparciu o relacje i wspomnienia bliskich (rodzeństwa i matki), nie stroniąc przy tym od ocen postaw i zachowań niektórych ich uczestników. O ile w pierwszej z tych warstw narracja miejscami urzeka naturalną świeżością i bezpretensjonalnością, o tyle w drugiej razi zmanierowanym egzaltowaniem.

Atutem publikacji są faksymilia dokumentów rodzinnych, w tym m.in. szkicowy plan dworu i dworskich zabudowań w Żubraczem, aktów własnościowych, czy kwestionariusza kombatanckiego Jadwigi Kociatkiewiczowej z Gedroyciów. Nie zostały dotąd wykorzystane, choć z "Tajemnic Bieszczad" czerpał wiadomości Stanisław Kryciński do II tomu swych bieszczadzkich gawęd krajoznawczych "Od Komańczy do Wołosatego".

"Tajemnice Bieszczad. Placówka AK Żubracze", wyd. Muzeum Niepodległości, Warszawa 2001, ss. 218.
Książka oferowana ostatnio w 2019 r. na Allegro za 12,90 zł (zapewne warta tej ceny).