Wywczasy w Rumunii

Dawno temu oglądaliśmy spod obserwatorium na Popie Iwanie panoramę rumuńskich gór. Nie znaliśmy ich, ale wyglądały pięknie i było jasne, że chcemy tam być.
Dwa lata temu przetuptaliśmy Góry Rodniańskie od Ineu po Pietrosul. Byliśmy na Mihailecu, Farcaulu i Stohu. W tym roku chcemy poznać inne zakątki.
Spotykamy się w Chatce SKPB w Teodorówce.
https://jdxvcq.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Marek już tam jest. Ja z Alą dojeżdżamy wieczorem. Dwie gospodynie (ze Szczecina) częstują wszystkich kubkami gorącej herbaty. Wspominamy dawne wyprawy, pogadujemy o nowych planach. Od Justyny dowiadujemy się, że kawałek dalej PGNiG wierci za ropą i gazem. To tłumaczy, dlaczego dwa ostre zakręty drogi do chatki mają poszerzone pobocza. Trzeba jakoś wiertnię wwieźć i zwieźć na dół. Rano rzut oka na widok spod chatki i jazda w dół.
https://vbdzew.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Przejeżdżamy Przełęcz Dukielską, a za nią ... bitwa trwa nadal;)
https://izxvcq.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Dojeżdżamy do Borszy wieczorem w coraz większym deszczu. Uzgadniamy postój naszego autka, załatwiamy transport na p. Przysłop
Rano wita nas całkowicie zachmurzone niebo. Niskie chmury straszą deszczem. Jedziemy na Przysłop. Na samej przełęczy trafia się kilka minut słońca
https://ktxvcq.by3301.livefilestore....&cropmode=none
w Cabana Alpina sami Polacy. Czwórka wybiera się w Góry Rodniańskie. Inni chcą przejechać górą do Baia Borszy.
https://kjxvcq.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Słońce znika, a my ruszamy dalej. Przełęcz Tarnita Balasanii to nasz dzisiejszy cel.
https://vldzew.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Spotkani Polacy opowiadali nam o wielkiej burzy wczoraj popołudniu i wieczorem. Ślady tego "wodolejstwa" widać jeszcze na roślinach po obu stronach drogi
https://u7dzew.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Zastanawiałem się przed wyjazdem, czy droga jest przejezdna dla samochodów osobowych. Widzę teraz, że oprócz początkowych metrów tuż za Cabaną (oraz jak się później okaże fragmentu koło stany na Podul Prelicilor) droga jest w dobrym stanie, dobrze zachowany bruk, a spotykane co jakiś czas dziury da się rozważnie ominąć.
https://urdzew.by3301.livefilestore....&cropmode=none

paręset metrów dalej nasze przemyślenia znajdują potwierdzenie. Ten automobil na pewno nie jest 4x4
https://wldzew.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Tuż przed staną natykamy się na wysadzony żelbet (most, bunkier?)
https://v7dzew.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Gdy dwa lata temu wędrowaliśmy przez Góry Rodniańskie, z wielu miejsc widzieliśmy charakterystyczny jaskrawo czerwony/pomarańczowy budynek na północ od nas. W wycinku fotografii prezentował się tak:
https://xlapbw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Teraz jesteśmy tuż obok...nawet bez słońca "daje po oczach". ale zdaje się tutejsi lubią wyraziste kolory. Jeden z pasterzy idących do koszaru ubrany jest w odblaskową kamizelkę w "pastelowym" kolorze.
https://wbdzew.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Kilkaset metrów dalej droga zmienia się. Pojawia się rów odwadniający, a nawierzchnia jest bardzo, bardzo równa
https://vrdzew.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Po kilometrze sytuacja wyjaśnia się, bo spotykamy taką oto machinę
https://xldzew.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Próbujemy dopytać się, czy "na to" pójdzie asfalt czy grys? Próba jest nieudana. Droga jest w różnych stadiach remontu aż do Cabany Fantana Stanchii

Z drogi korzystają też liczni inni użytkownicy
https://xbdzew.by3301.livefilestore....&cropmode=none

https://urapbw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Pojawiają się piękne okazy grzybów
https://vbapbw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Widok na cabanę leśników. Po prawej Kreczela
https://vlapbw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Tuż przed nią, przy drodze tkwi coś takiego! Bunkier? Po podejściu bliżej widać jednak mało militarne fragmenty: drewniane okiennice, pustaki...
https://wlapbw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Z tyłu całkiem cywilne drzwi, kominek kozy. W środku dwie prycze, zapas wody i opału. I porządek!
https://u7apbw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Z racji zmiennej pogody braliśmy pod uwagę możliwość noclegu w cabanie.
https://wbapbw.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Gospodarz pokazał nam dwa pokoje - ok! Ale zapachy unoszące się we wnętrzu skutecznie wypłoszyły nas na zewnątrz. Pichcimy obiad i zmykamy dalej
Pokazało się słońce, będzie tak już do wieczora. Zza kolejnego zakrętu drogi ukazuje się przełęcz Tarnita Balasanii.
https://v7apbw.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Na przełęczy jest nowa tablica Parku Narodowego, parę metrów na zachód duży krzyż. Powyżej i dalej na zachód biało czarny słupek i kolejny słupek z oznaczeniem szlaku czerwonego paska, czyli początek płaju Kreczeli.
Zaraz za tym ostatnim słupkiem napotykamy na pierwszy strumień spływający z Kreczeli. Zatrzymujemy się, odpoczywamy, podziwiamy panoramę doliny Balasany i Tasli i ... rozbijamy namiot.
https://vrapbw.by3301.livefilestore....&cropmode=none
cdn.

...najpierw suplement do poprzedniego dnia.
Po kilku godzinach spędzonych na przełęczy wydawało nam się, że trafiliśmy "na koniec świata". Spokój, cisza, całkowite bezludzie. Cywilizacja niedaleko, ale ostatecznie pozostawiona gdzieś na Fantana Stanchii.
Zmiana zaszła po kolacji, a przed wgramoleniem się do namiotów. Usłyszeliśmy ciężko pracujący silnik, a za chwilę na przełęcz wtoczyła się potężna ciężarówka z drewnem. Potem inny gruzawik zjeżdżał na pusto do Baja Borsa. I tak było przez parę godzin. Trudno powiedzieć co jest bardziej uciążliwe: hałas samochodu wjeżdżającego pod górę, czy hamującego silnikiem przy zjeździe w dół.

Rano błękitne niebo, kilka cumulusów, bardzo ciepło. Na przełęczy kilka samochodów
https://vlcjkg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

ciężarówka
https://vbcjkg.by3301.livefilestore....&cropmode=none
i stado krów, które pomału, konsekwentnie zbliża się w naszą stronę
https://urcjkg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Najwyższa pora ruszać dalej. Idziemy płajem, znakowanie wystarczająco rozsądne, zwłaszcza, że nie ma żadnych skrzyżowań, rozwidleń. Między drzewami pokazują się widoki na otoczenie naszej doliny
https://u7cjkg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Docieramy do znanej z wielu relacji polany z szałasem.
https://wlcjkg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Kolejny, piękny widok na Rodniany z Pietrosulem
https://wbcjkg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Czasami płaj pnie się ostrzej do góry. Tu - przez malowniczą łąkę
https://vrcjkg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Ale głównie maszerujemy przez las. A w nim miłe niespodzianki
https://v7cjkg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Było ich więcej. Wszystkie wskoczyły do torby Marka
https://xlcjkg.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Dalej kolejny postój - wielkie zarośla jagodowych krzewinek. To nasza pierwsza jagodowa uczta w tym roku
https://xbcjkg.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Następna polana i Torojaga w całej krasie
https://vlaihg.by3301.livefilestore....&cropmode=none
i Rodniany
https://uraihg.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Dalej kolejne prawdzikowe żniwa. W jednym miejscu osiem okazów. Na tym zdjęciu - pięć
https://vbaihg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

https://u7aihg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

https://wbaihg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

https://vraihg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Ostatni widok na dolinę Tasli. Do sąsiedniej doliny Vaser już całkiem blisko

https://wlaihg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Zauważamy odejście ścieżki/dróżki na Prislopul Cataramerai, ale nie ma żadnego oznaczenia szlaku. Nie przeszkadza nam to, maszerujemy cały czas płajem. Wkrótce po jego lewej stronie pozostałości I-szo wojennych umocnień, a potem spośród drzew widzimy wierzchołek Hnitessy i jej sąsiadów

https://v7aihg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

https://xlaihg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

https://vlbftg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Przekraczamy największy z dotychczasowych potoków spływających z Kreczeli. To Balasana Mare wpływająca do Vaseru
https://vbbftg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

I nagle otwiera się otwarta przestrzeń - polana o wdzięcznej nazwie: Preluca Jneapanu Hanchii

https://xbaihg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Fantastyczne widoki, cisza, spokój, żadnych śladów cywilizacji. I jeziorko! I morze jagód! Nie ma siły, która zmusiłaby nas do kontynuowania marszu bez zatrzymania się tu na dłużej

https://urbftg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Podjadamy jagody, zjadamy obiad no i ruszamy dalej. Ale gdzie jest płaj? Nie da się ukryć, że tracimy sporo czasu zanim znajdziemy właściwą drogę. W końcu mamy ją i maszerujemy dalej. Mijamy południk Hnitessy i wspinamy się w górę. Płaj prowadzi tu na sporym odcinku przez kosówkę. Potem ostre zejście w dół i jesteśmy na górnej części polany Fata Banului. Na wschodzie widać pieczarki Tomantyka
https://wlbftg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Sprzed wejścia do namiotu mamy widok na wieczorną Torojagę. Dobranoc!

https://u7bftg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

cdn.

Ranek budzi nas słoneczną pogodą. Nad nami Kreczela z widocznym fragmentem płaju wyciętego w kosówce
https://wbcq2q.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Blisko woda, ale i tak kończy się na jagodach. Które upodobały sobie stare, pewnie pierwszowojenne okopy. Na lewej stronie zdjęcia wzgórze 1577m na którym jest "ten słynny słup"...
Cała to okolica ma bardzo ciekawą topografię, nie mamy dobrej mapy, szkoda...

https://wlcq2q.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Pierwszy do słupka dochodzi Marek.
https://xlcq2q.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Słupek rumuński, jakiś taki ... słabowity (będziemy o tym mówić później)...
https://v7cq2q.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Żeby wspiąć sie na Hnitessę trzeba najpierw zejść w dół - na przełęcz Fata Banului. To 17 metrów w dół.
https://vrcq2q.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Można już zrobić pierwszy rzut oka na miejsce skąd rozpoczęło się dzisiejszą wędrówkę
https://xbcq2q.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Marek jest już na pierwszych skałkach
https://vlapzq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Pokazuje się dalsza "skalna" droga na szczyt.
https://wbapzq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

I coraz więcej widać wokoło! Fascynuje "czeluść" doliny Vaser! Dostrzegamy dachy zabudowań stacji Koman
https://u7apzq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Nasza znajoma z dnia wczorajszego - Torojaga
https://vbapzq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

I na ostatnim planie - najwyższa część Gór Rodniańskich
https://urapzq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Wczoraj było dużo o grzybach. Dzisiaj też "grzybowo" - na horyzoncie Tomnatyk i Jarowica
https://wlapzq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Marek wchodzi na każdą skałkę i szuka... Czego on szuka? Chyba się za bardzo przejął Wincentym P!
https://vrapzq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Spojrzenie do tyłu - nad Kreczelą nasz znajomy sprzed dwóch lat - Ineu
https://v7apzq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Zaczynają się pokaźniejsze ostańce
https://xlapzq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

A obok jednego z nich dorodny maślak
https://urb08a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Docieramy do największych skał na Hnitessie
https://xbapzq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Patrzymy na zostawioną z tyłu "drobnicę"
https://vbb08a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Po minięciu najbardziej okazałej skałki dostrzegamy, że ma ona od strony doliny pokaźne okno. A więc to "dziurawiec"! Nie spotkałem się wcześniej ze zdjęciami tego okna.
https://vlb08a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Schodzimy z Hnitessy. Podchodzimy do Palenicy. Po minięciu słupka 533 mały jagodowy odpoczynek.

Nagle słyszę głos Ali - mamy gości.
Odwracam się i rzeczywiście obok nas stoi dwóch pograniczników ukraińskich. Jeden wyglądający jak brat Rambo, drugi jak niedożywiony chłopaczyna z podstawówki. Ale od razu rzuca się w oczy, że nie wyglądają tak jak wojacy z relacji Lukiego o dwóch rozrogach na raz. Nie mają bluz, ani żadnego ekwipunku. Być może wszystko to jest w samochodzie trochę dalej...ale wyglądają dziwnie.

Standartowa rozmowa: skąd Wy, dokąd idziecie, po co? A na koniec - dokumenty są? Nim zdążyłem cokolwiek powiedzieć słyszę jak Marek mówi: jesteśmy w Rumunii, a Rumunia jest w Unii, a tam nie trzeba żadnych dokumentów. Wojak nie jest zadowolony taka odpowiedzią. Daję mu więc wydruk e-maila do Politia Frontiera w której powiadamiamy o naszym zamiarze pałętania się po granicy (podziękowania dla Lukiego za info na ten temat w którejś ze swoich relacji) z podanymi nr słupków, datami, nazwiskami itp...). Ukrainiec zabiera go, bo jak mówi - musi mieć jakiś papier. Pokazuję mu naszą ukraińską mapę (ASSY), bo pyta się, czy wiemy gdzie jesteśmy? Pokazuję mu gdzie jesteśmy. Jest zdumiony! Skąd macie taką mapę? Kupiliśmy w Polsce! Kompletne zaskoczenie na twarzy. Kończy się na ostrzeżeniu przed przekroczeniem pasa drogi granicznej...
Oczywiście zdjęć z tego spotkania nie ma...

https://u7b08a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Maszerujemy dalej, przekraczamy strumyk i rozbijamy się na stoku Komanowej. Poziomo to tu nie jest, ale to lepsza miejscówka niż płasienki tuż przy strumieniu.
https://wlb08a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Dobranoc!

cdn

Witaj.
Albo jestem ślepy, albo opowiadasz o zdjęciach, których nie widzę.
No, chyba, że Twoja narracja jest taka specyficzna :-) że ma na celu zaostrzenie ciekawości.

Wzrok masz na pewno dobry! Czego brak?

Cytat:

---

Zamieszczone przez uszatek_mis

Witaj.
Albo jestem ślepy, albo opowiadasz o zdjęciach, których nie widzę.
No, chyba, że Twoja narracja jest taka specyficzna :-) że ma na celu zaostrzenie ciekawości.

---

Ja widzę wszystkie zdjęcia i z ciekawością ( oraz zazdrością) czytam relację

Poziomu nie było, ale dzięki odpowiedniemu rozłożeniu plecaków, udało się dobrze przespać tę noc. Marek zaczyna zwijać namiot
https://vrb08a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Wędrujemy "ulicą Kosówkową"
https://v7b08a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Odsłaniają się widoki: na południowy zachód na Torojagę
https://xlb08a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Na wschodzie dostrzegamy Hostów
https://vlcxia.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Nasza trasa do końca dnia, nocleg na Pirie w okolicach słupka 515 (blisko woda)
https://xbb08a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Za nami na horyzoncie prawie cały grzbiet główny Gór Rodniańskich
https://vbcxia.by3301.livefilestore....&cropmode=none

A tu czterech marmaroskich gigantów: Pietros Budyjowski, Pop Iwan Marmaroski, Mihailec, Farcaul i Nieneski na dodatek
https://urcxia.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Odnajdujemy kamień precyzyjnie zapakowany w drut kolczasty, o którym wspominał Wojtek Pysz w swojej relacji sprzed dwóch lat. Baba na dalszym planie
https://vrcxia.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Baba nieco bliżej...
https://u7cxia.by3301.livefilestore....&cropmode=none

... i całkiem pod ręką. To część rumuńska
https://wbcxia.by3301.livefilestore....&cropmode=none

i główna, najwyższa, ukraińska
https://wlcxia.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Spojrzenie z Komanu na wszystkie "nasze" góry. Widać je z Kreczelą włącznie
https://v7cxia.by3301.livefilestore....&cropmode=none

A tutaj to co jeszcze dzisiaj przed nami. Spanko na Pirie
https://xbcxia.by3301.livefilestore....&cropmode=none

I tak by było, gdyby gdzieś tam na początku podejścia na Purula nasza dziewczyna nie potknęła się i przewróciła na wąskiej w tym miejscu ścieżce. Wstaje, ale trzyma się za lewą nogę. Boli!.....W ciągu pół godziny dużo się dzieje: ostrożnie sciągamy buta, krótka autodiagnoza - to chyba tylko stłuczenie, przeszukanie apteczek, smarowanie, bandażowanie, próba chodzenia. Da się chodzić, chociaż... dobrze byłoby tylko powoli i nie ostro w górę.
Pomału drapiemy się na Purul, potem z górki i na polanie przy słupku 519 rozbijamy namiot.
I tu odrobina szczęścia bo wkrótce zaczyna tęgo lać deszcz.
Rano budzi nasz bębniący w namiot deszcz. Czasami przestaje. Gdyby nie nasza medyczna "awaria" można by na upartego iść dalej. Ale zostajemy na miejscu. Ala smaruje nogę czym trzeba no i maksymalnie ją oszczędza.

Wszystko to przy słupku 519, który w wersji ukraińskiej prezentuje się całkiem nieźle.
https://vbawra.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Za to jego rumuński odpowiednik... samo nieszczęście. Coś w tych okolicach wszyscy mają "zdrowotne "kłopoty;)
https://vlawra.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Przyglądam sie bliżej nieszczęśnikowi; wychodzi na to, że kiedyś Rumuni doszli do wniosku, że łatwiej będzie wnosić, ustawiać i montować słupki prefabrykowane, czteroczęściowe. W części górnej każdej sekcji zatopione są tulejki w które powinny wchodzić bolce z części dolnej kolejnego segmentu. Tutaj jeden z bolców wygiął się co nie przeszkodziło mimo to złożyć całość. Szczeliny między sekcjami zalewano pewnie byle jakim spoiwem... No i mamy takie słupki Rumunio, jakie mamy.
https://urawra.by3301.livefilestore....&cropmode=none

cdn

Tak jak don Enio czytam, podziwiam a trochę w kompleksy wpadam. Co ja tam wiem o płaju, o tym bezmiarze gór i czy podpisy zgodne czy nie, jak nigdy tam nie byłem. Ta i podobne relacje uświadamiają mi, że wyższy stopień wtajemniczenia czeka mnie właśnie gdzieś tam...po prawej i lewej stronie tamtych granicznych słupków.
Póki co, to u mnie bezradność bierze górę nad zazdrością.
To się musi zmienić.
Postanowione.

Cytat:

---

Zamieszczone przez Waldemar

Wzrok masz na pewno dobry! Czego brak?

---

Zwracam honor. Dziś wszystko widać, co prawda po kilku minutach czekania na załadowanie CAŁEJ strony (a nie, jak to zwykle bywa obrazków w czasie ładowania strony).

Przepiękny poranek. Postanawiamy dojść do przełęczy Łostuńskiej i schodzić do kolejki w dolinie Vaser
https://wbawra.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Do Pirie tylko "rzut beretem"
https://v7awra.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Podziwiamy widoki
https://wlawra.by3301.livefilestore....&cropmode=none

To strefa, gdzie granica i sistiema są obok siebie. Koło słupka 514 na drewnianych kołkach sistiemy wiszą jakieś skrzyneczki. Ktoś coś wie co to za patent?
https://vrawra.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Przecinka graniczna coraz bardziej zarośnięta. W tle Pietros Budyjowski
https://xlawra.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Pojawiają się okopy. To dla nas duże zaskoczenie, bo sądziliśmy, że będą tylko na Komanie i Stewiorze.
https://vywbhg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Dalsza partia przecinki okazała się kompletnie zarośnięta kosówką. Przedzieramy się na południe i obchodzimy ją polaną
https://wyxmqq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Wracamy na przecinkę. Stok zapada w stronę przełęczy coraz mocniej. No i od czasu do czasu okop...
https://xcxmqq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Odsłania się widok na zachodnie otoczenie przełęczy Łostuńskiej. Widać, że nachylenie stoku będzie jeszcze większe
https://wcwbhg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

W pewnej chwili przecinka zamienia się w gęsty zagajnik. Próbujemy obejść ją po ukraińskiej stronie, ale jest to bardzo karkołomne, a mamy przecież na pokładzie kogoś o kogo trzeba dbać bardziej niż zwykle. Marek po krótkiej razwiedce dostrzega po rumuńskiej stronie leśną drogę. Szybka decyzja - schodzimy z przecinki w dół
https://vswbhg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Droga, a w zasadzie początek drogi jest zaskakująco blisko grzbietu. Nim do niego dojdziemy przez moment widzimy w górze między drzewami graniczny słupek. Może 508, może 507? Ale nie zmieniamy swojej decyzji. Już jesteśmy wszyscy przy drodze
https://viwbhg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Schodzimy... Ostatnie widoki szczytów
https://wywbhg.by3301.livefilestore....&cropmode=none


https://wiwbhg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Super ostro w dół. Gdyby padał deszcz, byłoby bardzo ciężko.
https://wswbhg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Grzybowy przerywnik. Łan kurek. Rzecz jasna krótki postój na zbiory
https://vyxmqq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

https://xywbhg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Docieramy do strumienia i drogą wzdłuż niego idziemy dalej w dół. Jest łagodniej, ale pojawiają się inne przeszkody
https://ycwbhg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Idziemy tak długo, jak długo jest widno. Znajdujemy dogodne miejsce na biwak i przyrządzamy kolację. Dzisiaj wszyscy mają to samo danie. Solidna porcja gęstej zupy z kurek. Kilka razy serwuje Marek. Pycha!!!
https://wcxmqq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Sprawnie zwijamy biwak i pomalutku ruszamy drogą w dół. Może uda się nam dopaść kolejkę w Stevioarze, albo (co bardziej prawdopodobne) załapać się na coś przy głównej linii. Bo jeśli nie - dwadzieścia kilometrów do Paltin! Na nogach!
https://wixmqq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Wędrujemy pomalutku. W wielu miejscach Słońce nie sięga jeszcze do dna doliny
https://wsvlnq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Zdarzają się jednopoziomowe skrzyżowania ze strumieniem. Droga wije się łagodnymi łukami i w końcu za którymś...
https://xyxmqq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

otwiera się niespodziewanie bardzo oczekiwany przez nas widok - osiedle Stevioara, początek kolejki! Nie widać stąd ani całego osiedla, ani stacji (stacyjki), ale widać naszą starą znajomą Torojagę! Po prawej stronie drogi, za strumieniem końcówka torowiska
https://vsvlnq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Tak wygląda kolejkowy "koniec świata" w Stevioarze... choć tory w przeszłości biegły dalej
https://ycxmqq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Po kilkudziesięciu metrach mamy urzędowe potwierdzenie:razz: - jesteśmy w Stevioarze!
https://vyvlnq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Niewidoczna wcześniej część osiedla i stacja
https://wcvlnq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Poniżej na strumieniu prawdopodobnie pozostałości klauzy (pokazywanej na 100-ce WIG)
https://wyvlnq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Kończy się klimatyczny mikroświat Stevioary, pora iść dalej
https://vivlnq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

https://xcvlnq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

https://wivlnq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Po prawej stronie torowiska żródełko wody mineralnej w drewnianej (z wydrążonego pnia) cembrowinie. Woda ma bardzo dobry smak, lekko kwaśna tak jak woda gazowana, ale bez gazu
https://ycvlnq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Słońce zagląda do dna doliny, ale las daje nam przyjemny cień
https://xyvlnq.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Poruszamy się po bocznej odnodze na peryferiach Mocanity, ale widać rękę toromistrza. Śruby są uzupełniane, nie brakuje specjalnych gwoździ mocujących szyny do podkładów
https://vywwwa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Jestem akurat na czele naszej grupy i gdy widzę na torze pozostawioną cysternę wiem, że oznacza to sąsiedztwo rozjazdu, a to z kolei wskazuje na połączenie z głównym torem w dolinie Vaser. Widać już most i torowisko do którego dołączą nasze tory
https://wcwwwa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Wychodzę na połączenie i ...nie dowierzam własnym oczom! Zza zakrętu pomału wytacza się żółta lokomotywa kolejki. Bingo! Hip hip hurra!!!
https://vswwwa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Z pociągu wysiada tylko jedna osoba, która z bagażem uformowanym a la Jaś Wędrowniczek maszeruje tam skąd przyszłiśmy
https://wywwwa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Kolejarze sprawnie przetaczają cysternę na główny tor i jadą dalej w stronę stacji Koman. Maszynista kilka razy pokazuje nam, że będzie wracał! Ok!
https://viwwwa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Pomału mija nas nie taki znowu mały skład...
https://ycwwwa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Ale to nie koniec. Nadjeżdża biały Mercedes. Z przodu obok kierowcy/maszynisty b.ważna osoba, ale z tyłu zapewne drwale. Skręcają do Stevioary
https://xcwwwa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

No nie...! Jeszcze jedna salonka. Tym razem niebieski Ford Transit wiezie grupę bardzo elegancko ubranych osób. Jadą w stronę Komanu
https://wiwwwa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

https://wswwwa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Nawet nie zastanawiamy się kto nas zabierze z powrotem, bo tak jakoś ułożyło się nam w głowach, że to będzie żółta lokomotywka i zielony wagonik, a tu tymczasem, po zaledwie kilkunastu minutach zatrzymuje się koło nas wracający ze Stevioary Mercedes. B. ważna osoba kiwa ręką - Viseu? Da, Viseu... No to wsiadajcie! A więc w drogę...

Za pobliskim zakrętem jagodziarze (zapewne). Dużo bębnów i pękatych powiązanych worków - zabierze ich pewnie żółtozielony pociąg...
https://xywwwa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

cdn

Cytat:

---

Zamieszczone przez Waldemar

....zatrzymuje się koło nas wracający ze Stevioary Mercedes. B. ważna osoba kiwa ręką - Viseu? Da, Viseu... No to wsiadajcie!
https://xywwwa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

---

No, niektórzy to mają farta! Ja też chcę jechać Mercrdesem z B.W.O. :-)

Jedziemy do Viseu. Busik/lokomotywka jedzie szybciej niż tradycyjny skład co skutkuje zwiększonym poziomem drgań. Odczuwa się to mimo dobrych foteli. Kłopot jest też z brudnymi szybami. Skutkuje to tym, że ciężko jest zrobić dobre zdjęcie. No i siedzę w drugim rzędzie więc co nieco zasłania nam nasz Boss/Dobrodziej, który siedzi z przodu.

Znacznie zwalniamy, aby przepuścić stado owiec. Młody juhas stawia na nowoczesną technikę - na owce gwiżdże gwizdkiemhttps://vsxt8a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Tu sytuacja nie jest jasna. Ale możliwe, że tak jak nas zaskoczył (pozytywnie) szybki powrót Mercedesa na główną trasę, tak tutaj jest odwrotnie. Ten leżący pracownik jest zaskoczony (negatywnie) szybkim powrotem swojego szefa. Uśmiecha się w każdym razie niewyraźnie... Ale dlaczego położył się z kosą i trzyma ją za ostrze??? Premia za sierpień może być zagrożona...
https://vixt8a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Kolejka wozi przeróżne rzeczy...
https://wcxt8a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Mijamy różne budowle i budynki. Stare i nowe. Tutaj prezentacja stosowanych pokryć dachowych: papa, folia i dranice
https://wyxt8a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Jest pięknie, żeby jeszcze Boss przestał w końcu rozmawiać przez swój radiotelefon!!!
https://xcxt8a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Faina - to tutaj miała się kończyć trasa turystyczna Mocanity. Zbudowano cały kompleks budynków i infrastruktury turystycznej. Stoi pusty
https://wsxt8a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Mijamy studnię z żurawiem. Nie wiem czy to autentyk, czy potiomkinowska rekonstrukcja?
https://xyxt8a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Trasa jest piękna. Łapię się na tym, że mam ochotę robić zdjęcie każdego zakrętu, każdej efektownej "długiej prostej". No tak się nie da. A gdyby tak wynająć małą platformę kolejkową - takie podwozie od cysterny - zainstalować gimbalowe mocowanie i aparat foto, wszystko to przed lokomotywą i kręcić time lapsa. Zakładam się, że efekt mógłby być super!
https://wixt8a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Na stacyjce Suligu "łapią" nas kolejni stopowicze. Trójka Czechów. Jeden z nich mówi po polsku, więc dużo rozmawiamy. Wcześniej Boss ulotnił się po angielsku, korzystam z okazji i siadam z przodu. Marzenia z dzieciństwa spełniają się - siedzę koło kierowcy:lol::lol::lol:
https://ycxt8a.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Atrakcji ciąg dalszy. Starszaki z forum pewnie pamiętają pokazywanego onegdaj w telewizji konia, który mówił (to był długi serial dla ówczesnych dzieci), ale czy ktoś widział konia, który śpi nogami do góry?
https://wcvsfa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Często stajemy. Nie ma kierowcy, więc możliwa jest fotka kabiny. Nie wiem po co jest kierownica? Skrzynia biegów prawie jak automat: jeden bieg do przodu (D), luz (N), wsteczny (R). Najważniejszy jest radiotelefon. Kierowca cały czas wywołuje swoich koleżków na poszczególnych stacjach i uzgadnia wolną drogę.
https://vyvsfa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Tu mamy wolny tor
https://vsvsfa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Ale tutaj doganiamy kolejnego Transita i razem stoimy zablokowani przez stojący, bezpański skład. Wysiada kierowca i wszyscy pasażerowie też. Wydaje się oczywiste, że każda para rąk przyda się przy przepychaniu składu
https://xcvsfa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

W autku zostaje Ala. Z jednej strony dumna jak nie wiem co! Takie auto: Trzy osie - czyli chyba to się nazywa 6x2?, niezgorszy prześwit, poziom brodzenia nie do pobicia, krótkie zwisy, komfortowe fotele no i Mercedes!!! Z drugiej strony żal, bo nie udało nam się zabrać za rozwikłanie zagadki saperki z relacji Wojtka Pysza sprzez dwóch lat - dalej "nie wiadomo z której wojny i dlaczego przestrzelona"?
https://vivsfa.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Ponieważ na pokładzie mamy Czechów to można przypomnieć jeszcze taką (prawdziwą) opowieść: mój kolega pracuje i mieszka w Pradze czeskiej. Opowiadał mi, że tak jak dla Polaków język czeski jest no... powiedzmy mało poważny tak dla Czechów polski też stanowi niezły ubaw. Podawał mi szereg przykładów. Przytoczę ten na czasie. Czech trzyma się rękami za brzuch ze śmiechu jak słyszy słowo samochód! Jak można o kupce żelaza, lakieru i gumy mówić, że ona sama chodzi. Faktycznie - samochód sam chodzi...???

Pomoc nie była potrzebna. Tor był odpowiednio nachylony. Odpowiednio sterując hamulcami udało się sprawnie przetoczyć drewno na boczny https://wyvsfa.by3301.livefilestore....&cropmode=none
tor

Pomykamy dalej.
https://wsvsfa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

https://xyvsfa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Na stacji Paltin spotkanie trakcji spalinowej z parową. Omijamy parowozik i dalej w drogę
https://wivsfa.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Ale o tym już nie piszemy, bo przecież każdy jechał już Mocanitą turist do Paltinu i z powrotem

I tak docieramy do Viseu. Kierwoca zatrzymuje się dobry kawałek przed stacją roboczą. Idziemy dalej drogą wzdłuż fantastycznego kompleksu starych warsztatów, torów manewrowych, składów rezerwowego taboru i złomowisk tego co już nie wyruszy w drogę
https://ycvsfa.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Na głównej stacji odnajdujemy słupek graniczny z naszej polsko-rumuśkiej granicy, którego dwa lata jakimś cudem nie zauważyliśmy i idziemy na obiad od Viseu. Najwyższa pora - dzisiaj jedliśmy tylko śniadanie

A po drodze znajomy domek sprzed dwóch lat
https://vyw3bw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

cdn

Cytat:

---

Zamieszczone przez Waldemar

czy ktoś widział konia, który śpi nogami do góry?
https://wcvsfa.by3301.livefilestore....&cropmode=none

---

W Karpatach to norma :wink:

Cytat:

---

Zamieszczone przez bartolomeo

http://www.bmiller.pl/forum/2016/ostra_23.jpg

---

Wyjeżdżamy z Borsy. Jedziemy do stolicy regionu, do Wielkiej Kopalni, czyli Baia Mare. Droga jest nieco okrężna, ale na pewno doprowadzi nas w końcu do Baia Mare. Koniecznie, ale to koniecznie chcemy tam być. Jedziemy kiepską drogą przez przełęcz Prislop. Kilka lat temu w Borsie rozpoczęto remont tej drogi, ale skończyło się na naprawie/budowie kanałów odwadniających jezdnię. I teraz jest tak, że w Borsie odwodnienie jest wyżej niż odwadniana droga. Ale na całym odcinku Borsa- Carlibaba mijamy kilka pracujących ekip geodetów, więc może czeka nas zmiana?

Carlibaba. Pomnik legionistów
https://xcw3bw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Jedziemy "lukrowaną" drogą. Komunikaty ze znaku okazują się nieprawdziwe – lukru czyli (zapewne?) remontów nie ma. Ale ograniczenie obowiązuje i jedziemy powoli
https://vsw3bw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

W Polsce dom drewniany tzw. kanadyjczyk to najwyżej dwie kondygnacje, a tutaj widzimy aż cztery
https://viw3bw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Cieszący oko przystanek autobusowy. Po lewej słup telegraficzny – prawie jak na dzikim zachodzie
https://wyw3bw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

W Vatra Dornei odnajdujemy zabytkową synagogę. Zbudowana jest w stylu klasycystyczno-mauretańskim. Czytamy w przewodniku, że w środku prowadzone są prace remontowe i przy odrobinie szczęścia można zobaczyć wnętrze.
https://wiw3bw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

My po prostu zaglądamy przez uszkodzone okno – remont wnętrza pewnie jest dopiero w planach…
https://wsw3bw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Zaglądamy też na tyły wspaniałego niegdyś kasyna. Ruina, ale robi wrażenie!!!
https://xyw3bw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Przed Campulungiem skręcamy w drogę nr 17A aby dotrzeć do klasztorów w Vatra Moldovitei i Sucevicy. Patrząc na mapę to tylko „parę” kilometrów, w rzeczywistości droga pokonuje szeregiem ciasnych serpentyn najpierw Obczynę Feredeului, a później Obczynę Mare. Jedzie się długo…

Cerkwie obu monasterów słyną przede wszystkim ze wspaniałych malowideł. Moją uwagę zwraca także kunsztowna konstrukcja dachów - przenikanie połaci i ich połączenie z umieszczoną na ich skrzyżowaniu (w zagłębieniu) wieżą
Moldovita
https://ycw3bw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Moldovita - Poldek Rarogiewicz i Romek Klimkiewicz byli tu już... NIESTETY !!!
https://vyuckw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

W Moldovicie oglądamy także bardzo dosłowną reklamę kolejki. To lokalna konkurentka większej Mocanity. Trzeba tu będzie wkrótce zajrzeć jeszcze raz.
https://vsuckw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Sucevica
https://wcuckw.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Ciekawy detal w klasztorze
https://viuckw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Wpadamy do Radowców.
Nie możemy zwiedzić najstarszej cerkwii mołdawskiej Sw. Mikołaja. Trwa nabożeństwo...
https://xcuckw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

W śródmieściu rzut oka na secesyjną zabudowę
https://wyuckw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

I na okoliczne zaułki
https://wsuckw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

https://wiuckw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

https://xyuckw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Arbore – zupełnie inny klimat niż w Moldovicie i Sucevicy. Nie ma kolejki przy kasie, nie ma tłumów. Nie ma żadnych zwiedzających oprócz nas. Na tyłach cerkwii mały cmentarz… I co z tego, że malowideł jest mało i są zniszczone. Tu jeszcze jest to coś, czego już brakuje tam…
https://ycuckw.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Przemykamy przez Suczawę.
Część ekipy zagląda do położonego w samym centrum Domu Polskiego. Rozmowa z tutejszą Polką, która namawia do odwiedzenia polskich wsi. Na drogę dostajemy polonijne wydawnictwa.
Dopiero po przyjeździe do Polski zagłębiam się w ich lekturę. Są bardzo starannie wydane. Miesięcznik Polonus w układzie dwukolumnowym (po polsku i po rumuńsku). Kwartalnik Mały Polonus dla dzieci i młodzieży tylko po polsku. „Dorosły” Polonus zawiera między innymi kalendarium pod nazwą „Kronika bukowińskich Polaków”.
W otrzymanych numerach podane jest to, co wydarzyło się u naszych rodaków w maju i czerwcu 1907 roku. Cały szereg wydarzeń: spotkań, wizyt, zlotów, zebrań za którymi kryje się przede wszystkim uporczywa walka o możliwość nauki języka ojczystego na warunkach takich samych jakie zapewniły sobie inne mniejszości.
Zwraca uwagę aktywność Towarzystwa Sokół obecnego na bardzo wielu uroczystościach. Znamienny jest wpis z 19 czerwca 1907 roku dotyczący wizyty arcybiskupa rzymskokatolickiego Józefa Bilczewskiego w Suczawie: „żegnając się z rodakami wzywał ich i prosił ich, aby swe dzieci wychowywali po polsku i na Polaków, bo w innym razie nic po nich nie zostanie”.
https://wcvzww.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Na przedmieściach Cumpulungu taka oto osobliwość. Willa ma bierny system ochrony - na piętrze stoją dwie figury rzymskich/dackich wojowników :)))
https://vyvzww.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Prawie na przeciwko stara skrzynka pocztowa przed starą chatką
https://vsvzww.by3301.livefilestore....&cropmode=none

Docieramy do Baia Mare. Odnajdujemy Muzeum Okręgowe. Zwiedzamy kolejne ekspozycje: ceramiki -super. polecamy, zegarów - tak samo, starego górnictwa - też godne uwagi!
Ale gdzie jest to, co jest głównym powodem naszej tu wizyty? Wracamy na recepcję. My po angielsku, pani po rumuńsku...rysujemy poglądową mapkę... aaa!!! To jest tuż za nami - Pani Recepcjonistka wreszcie rozumie czego szukamy.
Wypadamy na zewnątrz i rzeczywiście jest
https://vivzww.by3301.livefilestore....&cropmode=none
Napis na tablicy:
"Borna de frontiera. Amplesata in anul 1927 pe Varful Stogu pentru a marca frontiera Romani-Cehoslovacia-Polonia"
A więc wyjaśnia się los jeszcze jednego słupka z naszej przedwojennej granicy!!!

Wracając do samochodu lokalizujemy jeszcze artystyczną instalację Muzeum Sztuki koło Wieży św. Stefana
https://wsvzww.by3301.livefilestore....&cropmode=none

A teraz to już naprawdę do domu. Wjeżdżamy do Tokaju. Most na Cisie, ujście Bodrogu. Zaraz dalej port rzeczny
https://xcvzww.by3301.livefilestore....&cropmode=none

A na końcu chatka w Teodorówce. Wita nas już inna ekipa, ale dalej jest tak samo miło.
Rano znajomy, nieodmiennie wspaniały widok
https://wyvzww.by3301.livefilestore....&cropmode=none

...pożegnania wewnątrz ekipy i każdy wraca w swoją stronę.

Do zobaczenia w górach!

Fajna wyprawa. Czekam na jesień żeby wyruszyć w tamten rejon.

Fajna wyrypa, dobrze się czyta i ogląda znajome, dopiero co odwiedzone miejsca!

Cytat:

---

Zamieszczone przez Waldemar

Nagle słyszę głos Ali - mamy gości.
Odwracam się i rzeczywiście obok nas stoi dwóch pograniczników ukraińskich. Jeden wyglądający jak brat Rambo, drugi jak niedożywiony chłopaczyna z podstawówki. Ale od razu rzuca się w oczy, że nie wyglądają tak jak wojacy z relacji Lukiego o dwóch rozrogach na raz. Nie mają bluz, ani żadnego ekwipunku. Być może wszystko to jest w samochodzie trochę dalej...ale wyglądają dziwnie.

Standartowa rozmowa: skąd Wy, dokąd idziecie, po co? A na koniec - dokumenty są? Nim zdążyłem cokolwiek powiedzieć słyszę jak Marek mówi: jesteśmy w Rumunii, a Rumunia jest w Unii, a tam nie trzeba żadnych dokumentów. Wojak nie jest zadowolony taka odpowiedzią. Daję mu więc wydruk e-maila do Politia Frontiera w której powiadamiamy o naszym zamiarze pałętania się po granicy (podziękowania dla Lukiego za info na ten temat w którejś ze swoich relacji) z podanymi nr słupków, datami, nazwiskami itp...). Ukrainiec zabiera go, bo jak mówi - musi mieć jakiś papier. Pokazuję mu naszą ukraińską mapę (ASSY), bo pyta się, czy wiemy gdzie jesteśmy? Pokazuję mu gdzie jesteśmy. Jest zdumiony! Skąd macie taką mapę? Kupiliśmy w Polsce! Kompletne zaskoczenie na twarzy. Kończy się na ostrzeżeniu przed przekroczeniem pasa drogi granicznej...

---

Cieszę się, że moja relacja okazała się pomocna!
Czy ci ukraińscy "wopiści" wylegitymowali się chociaż, czy tak Was zaczepili bez żadnego "okazania"?
Pytam, bo wędrowanie wzdłuż tego "odludnego" fragmentu granicy rumuńsko-ukraińskiej z perspektywy moich dwóch wizyt nie wydaje się już tak bezpiecznym, jak wcześniej zakładałem. Skądinąd przecież wiadomo, że przez granicę UA/RO odbywa się przemyt - i to nie tylko towarów, ale i oczywiście ludzi do UE. Trudno zgadnąć, jak mogło by się dla turystów zakończyć spotkanie z takimi przemytnikami...
Przed rokiem pod Czywczynem także spotkaliśmy jakichś podejrzanych typów - trudno orzec, czy byli to leśnicy, myśliwi, kłusownicy czy może jeszcze ktoś inny - w każdym razie przejeżdżali obok naszego obozowiska wyposażeni w sztucery i dwururki i także zagadywali o cel naszej wędrówki i pozwolenie.

P.S. Podczas tegorocznej wyprawy na stacji w Siankach jakiś cywil także zażądał od nas dokumentów, ale - widząc nasze zdziwione spojrzenia wylegitymował się jakimś papierem "prikordonnej służby"...

Podziękowania za fajną relację, która może być natchnieniem dla kolejnych planów wyjazdowych.

Luki: Czy ci ukraińscy "wopiści" wylegitymowali się chociaż, czy tak Was zaczepili bez żadnego "okazania"?

Nie wylegitymowali się. Przyznaję nie przyszło nam do głowy o tym pomyśleć. Ale mam nadzieję, że to nie jest mój ostatni wyjazd w ten rejon i Twoją wskazówkę będę brał pod uwagę.

Cytat:

---

Zamieszczone przez Waldemar

Nie wylegitymowali się. Przyznaję nie przyszło nam do głowy o tym pomyśleć.

---

Waldemarze - opowiadanie o Waszych wywczasach, to kawał dobrej roboty! Jest co poczytać i pooglądać.
I jeszcze drobne pytanie w sprawie strażników-niestrażników. Wy staliście po jednej stronie granicy, oni po drugiej i tak sobie przez granicę gadaliście???

Cytat:

---

Zamieszczone przez Wojtek Pysz

Waldemarze - opowiadanie o Waszych wywczasach, to kawał dobrej roboty! Jest co poczytać i pooglądać.
I jeszcze drobne pytanie w sprawie strażników-niestrażników. Wy staliście po jednej stronie granicy, oni po drugiej i tak sobie przez granicę gadaliście???

---

Gdyby ta granica była taka jak na przykład polsko-słowacka to można by stanąć po obu stronach ścieżki. Jak wiesz tam tak nie jest. Od słupka N do słupka N-1 jest z reguły ileś tam setek metrów. Jest jakaś lepiej lub gorzej wydeptana ścieżyna, a jak jej brak, a widzi się następne słupki to się idzie do nich na krechę. Przy czym my uważaliśmy aby "krecha" nie była skrótem po stronie UA. Gdybym miał GPS, a strażnicy byliby prawdziwi to być może byliby tacy mili i dali się wciągnąć w dyskusję kto gdzie jest? Ale ta kwestia (kto gdzie jest) nie była jakąś kategorycznie stawianą sprawą. Zwłaszcza od momentu kiedy pokazałem im mapę ASSY. Pytali o różne rzeczy, dostali odpowiedź. Chcieli zobaczyć dokumenty. Nie dostali ich. Pouczyli nas o zakazie przekraczania drogi granicznej (z tego wniosek, że jej nie przekroczyliśmy), dostali kawałek papieru po angielsku na otarcie łez i tyle. Myślę, że ważne jest, że to oni do nas przyszli, a nie, że my do nich... leżeliśmy na ścieżce między kolejnymi słupkami, w jagodzisku i pochłanialiśmy ten dar boży...

Mnie też w tym roku udało się dotrzeć na Hnitessę. Również zaczynałem na przełęczy Prislop. Po dotarciu na górę wróciłem z powrotem na przełęcz, gdzie czekała na mnie reszta kolegów, którzy wcześniej zakończyli wycieczkę na przełęczy na polanie Faţa Banului.
W przewodniku Robertsa znajduje się następujący opis dotarcia na polanę:
Najwyższy punkt osiągamy praktycznie bezpośrednio nad polaną na przeł. Faţa Banului, po czym rozpoczynamy zejście nieco podmokłym terenem na pn., docierając do wspomnianej polany.
Jesteśmy na przeł. Faţa Banului, gdzie znajdziemy wygodne miejsce do rozbicia namiotu. Tym samym osiągnęliśmy niegdyś najbardziej na pd. wysunięty zakątek II RP – to tutaj Henryk Gąsiorowski w swoim głośnym „Przewodniku po Beskidach Wschodnich” umiejscowił słynne „rozrogi W. Pola” wraz rzekomo odnalezionym przez niego głazem z literami F. R. – Finis Rei Publice, mający symbolizować pradawny kres Rzeczpospolitej.
W dolnej części polany dostrzegamy słupki graniczne – dotarliśmy do granicy rumuńsko-ukraińskiej, która tutaj dochodzi od wschodu z dol. Perkałabu, ostro skręca w prawo i dalej wiedzie już grzbietem ku pn. i pn.zach. (J. Roberts, Góry Rumunii, t. II, Warszawa 2014, str. 80-81).

Ten opis wskazuje, że przełęcz położona jest na polanie na południe od słupka nr 543. Natomiast według mapy wydawnictwa ASSA, którą się posługiwaliście, przełęcz jest w pasie przecinki granicznej za pierwszym garbem podejścia na Hnitessę, czyli tak jak to zostało opisane w relacji. Myślę, że jest to błąd autorów ukraińskiej mapy.

https://lh4.googleusercontent.com/-w...o/DSC04952.jpg
Hnitessa. Widok z polany Faţa Banului

https://lh4.googleusercontent.com/-F...o/DSC04962.jpg
Widok polany Faţa Banului ze zboczy Hnitessy

https://lh4.googleusercontent.com/-V...o/DSC04970.jpg
Polana Faţa Banului. Widok na wschód

Kolega mówiąc żartem: „jesteśmy w Rumunii, a Rumunia jest w Unii, a tam nie trzeba żadnych dokumentów” nie miał racji. Informując Politiei de Frontiera o swoim zamiarze przejścia szlaku wzdłuż granicy, zostaliście, przypuszczam, poinformowani przez stronę rumuńską, że zgodnie z prawem rumuńskim obowiązuje zakaz przekraczania pasa ochronnego o szerokości 20 metrów od linii granicznej. A Wy niejednokrotnie znajdowaliście się na samej linii a czasami ją przekraczaliście przechodząc na stronę ukraińską (przynajmniej tak to widać na zdjęciach). Wynikało to z konfiguracji terenu, bowiem ciężko jest przejść idąc tylko po stronie rumuńskiej, czego sami doświadczyliście.

PS. Zazdroszczę zupek z grzybów.
Pozdrawiam.

Co do nazewnictwa nie wypowiadam się, bo nie mam tutaj wystarczającej wiedzy. W relacji napisałem, że topografia szczegółowa terenu pomiędzy Hnitessą a Kreczelą wydała nam się bardzo ciekawa i że żałujemy, że nie mamy dobrej mapy tego terenu (mapa ASSY kończy się tuż na południe od granicy). Nie przeszkadza to jednak w postawieniu pytania, skąd wiadomo, że to Roberts ma rację, a ASSA nie?
Wysłaliśmy e-maila do rumuńskiej straży granicznej ze swoimi danymi osobowymi, trasą z numerami słupków, datami rozpoczęcia i zakończenia wędrówki. W odróżnieniu od Lukiego nie dostaliśmy żadnej odpowiedzi.
Zabraliśmy więc ze sobą kilka wydruków tego e-maila na okoliczność spotkania strażników rumuńskich na granicy i rozstrzygania kwestii – było zawiadomienie, czy nie? Nie mieliśmy wiedzy o 20-to metrowej strefie, której nie można przekroczyć. Wręcz przeciwnie – z wcześniejszych relacji Wojtka Pysza wynikało, że podczas jego wizyt ma PF w Viseu de Sus zwracano mu przede wszystkim uwagę, aby poruszał się raczej (!) po rumuńskiej dwumetrowej części przecinki. Nie wiem dlaczego nie ostrzegli go wtedy o istnieniu tej 20-to metrowej strefy (czy to jest zresztą możliwe, aby wędrować po tej granicy - po jej rumuńskiej stronie - przestrzegając takiego warunku?).

Tak jak napisałem w relacji – Marek zaskoczył mnie swoją wypowiedzią o zbędności dokumentów, ale finalnie miał rację. Gdybyśmy im dali nasze dowody, a oni pod jakimś pozorem nie chcieli by ich oddać - to co…? A jeśli to nie byli prawdziwi pogranicznicy – jak domyśla się Luki – to co...? Z czym zostalibyśmy w tych „pięknych okolicznościach przyrody”…

Pozdrawiam!

Zgodnie z rumuńskim rozporządzeniem rządowym nr 105/2001, aby poruszać się w strefie nadgranicznej należy posiadać dokument tożsamości. Aby poruszać się w 20-metrowej strefie ochronnej należało uzyskać aprobatę Oddziału Politiei de Frontiera (w tym wypadku w Vişeu de Sus), okazując posiadane dokumenty tożsamości.
Inną sprawą było okazywanie ich na samej granicy, w sytuacji, gdy legitymujący budzą wątpliwości.

Dokumenty rzecz jasna mieliśmy, ale udokumentowania aprobaty nie. Przy następnej korespondencji z PF muszę wobec tego dodać dopisek: uprzejmie proszę o odpowiedź. A i tak i tak pojadę nawet jak jej nie otrzymam - będzie o czym rozmawiać z napotkanymi pogranicznikami PF.
Dwa lata temu schodziliśmy ze Stoha i w dolinie Riki napotkaliśmy dwa kolejne patrole PF. Ocenili z oddali na oko, że jesteśmy tymi na których wyglądamy i nie zamieniliśmy nawet zdania.

Właśnie mi się przypomniało ileż to emocji i przeżyć wzbudzał we mnie ten kawałek Karpat w latach 90-tych.

Lata marzeń żeby się tam wybrać i w końcu zebrałem ekipę, zdecydowaliśmy się i dane mi było to przeżyć. Potem przeżywanie każdego kawałka, słupek po słupku, widoczek po widoczku, nazwa po nazwie. Wszystkie zasłyszane i przeczytane wspomnienia i relacje wracały i się urzeczywistniały. To były czasy - opowieści o strzelających pogranicznikach, przejęciach przez Ukraińców, cała ta formalna niedostępność, brak informacji, itp.. Szliśmy niemal jak byśmy byli partyzantami. Ileż nerwów nas to kosztowało, a może ileż to nam dało przyjemności. Udało się przejść całość i tylko raz ktoś strzelał niedaleko nas - zamarliśmy w kosówie w pobliżu Komana na kilka godzin.

I choć byłem tam potem kilka razy, ostatnio nawet z małymi dziećmi to brakowało mi tego smaku. Ponoć nie da się wejść dwa razy do tej samej rzeki - może to i prawda.

PABLO

P A B L O - pierwszy raz szedłeś po ukraińskiej czy po rumuńskiej stronie?

Waldemar, to nie tak, że ja uważam, że to nie byli pogranicznicy. Miałem na myśli to, że mnie już raczej nic nie zdziwi na Ukrainie - z jednej strony potrafi cię tam wylegitymować człowiek wyglądający na cywila (jak nas w Siankach), a z drugiej wiele osób chodzi tam ubrana "militarnie" - np. nasz gospodarz w Zełenem nie ubierał się inaczej, niż w moro (z tryzubem i napisem "Ukraina" na piersi) - czort wie, czy tak lubi (bo np. w ten sposób demonstruje ukraiński patriotyzm), czy może ubiera się tak z racji pełnionej jakiejś funkcji (np. leśnika).
Co do maila do Politii de Frontiera - w zeszłym roku owszem, otrzymaliśmy odpowiedź, ale w tym już nie, dlatego mimo wszystko udaliśmy się do oddziału policji w Viseu. Przyczyna braku odpowiedzi może być po prostu personalna - może w zeszłym roku pracował tam ktoś, kto przejmował się swoją funkcją, a kto w tym roku już tam nie urzęduje.

Odnośnie samej odpowiedzi na maila to wynikało z niej, że możemy się poruszać po granicy, tylko nie przechodzić na stronę ukraińską ( o 20 metrach nie było tam mowy); poinformowano nas także, że o naszej wędrówce został powiadomiony (oprócz oddziału w Viseu ma się rozumieć) także czerniowiecki oddział straży granicznej Ukrainy.
Wygląda więc na to, że przepis o 20 metrach wynika z rumuńskich rozporządzeń ogólnych o przebywaniu w strefie przygranicznej, natomiast każdorazowo właściwy oddział Politia de Frontiera może warunkowo zezwolić wybranym osobom na poruszanie się na samej granicy. Nie byłbym jednak tak niewolniczo przekonany do tej myśli, gdyż w końcu Rumunia to nie Austria czy Niemcy, gdzie każdy przepis jest wykonywany dokładnie - w Rumunii wiele zależy zapewne od podejścia konkretnych osób, np. w Viseu de Sus policjanci na komisariacie wydawali się być zdziwieni naszym zgłoszeniem, ale skoro już przynieśliśmy papier, to sobie go skserowali :-) . Następnego dnia w Mocanicie napotkani pogranicznicy nie tylko nie pytali, czy mamy jakieś pozwolenie na poruszanie się po granicy (najwyraźniej nie dostali żadnego cynku z Viseu o naszej grupie), ale sami zaproponowali, że możemy wędrować wraz z nimi (żebyśmy się nie zgubili :-) ; zupełnie nie chodziło im o możliwość naruszenia przez nas granicy).
Uważam jednak, że dobrze zrobiliście, że nie daliście dowodów tym Ukraińcom - jeżeli czegoś żądają, powinni się najpierw wylegitymować.

Wreszcie, co do strony nazewniczej okolic przełęczy pomiędzy Hnitessą a Kreczelą - nie przejmował bym się zbytnio ani wersją podawaną w przewodniku Robertsa, ani na mapie ASSy - obie są najprawdopodobniej błędne.
Tak się składa, że pierwsi na dokładne mapy tych okolic materiał nazewniczy zaczęli nanosić Austriacy - zapisywali go ze słuchu od miejscowych, tak więc od początku materiał ten mógł być obaczony błędami (zwłaszcza, że zapisywali go ludzie nie znający mowy ani słowiańskiej, ani wołoskiej) - do legend takiego "mapowania" przeszły już opowieści o tym, jak to austriacki mierniczy zapytał polskiego górala "co to za szczyt?" na co ten mu odpowiedział "to jo nie wim" i tak już zostało na mapie :-) . Niezależnie od tego, czy ta opowieść jest prawdziwa, czy nie, to wiele z początkowych nazw z czasów tkz. "pierwszego mapowania" (II poł. XVIII wieku) musiało być weryfikowanych, bo respondenci zamiast nazwę całej miejscowości podawali np. nazwę jej części, czyli swojego osiedla. Te błędy dotyczyły oczywiście także oronimów; kolejne zresztą "zdjęcia" także błędów pozbawione nie były.
Co do okolic naszej Hnitessy, to mapa I zdjęcia Galicji (1779 - 1783) pomiędzy tą pierwszą górą a Kreczelą (Balasyniaszą) żadnych innych oronimów nie podaje.
II zdjęcie (dla Galicji to ok. połowa XIX wieku) dla południowego pipanta w grzbiecie opadającym z Hnitessy w kierunku przełęczy podaje nazwę "Initiasa' (podobna nazwa ("Initesa") pojawia się zresztą na współczesnej rumuńskiej mapie "Munti Maramuresului" z serii "Muntii Nostri", ale dla oznaczenia południowego wierzchołka Hnitessy (1759 m npm) ), dalej na południe (a więc w rejonie przełęczy oznaczonej na współczesnej ukraińskiej mapie ASSY jako "Fata Banului") pojawia się toponim "Stenisora" - a dalej na wschód hydronim "Stenisora Bach" na oznaczenie strumienia spływającego do Perkałabu i łączącego się z nim w miejscu oznaczonym jako "Triplex Confinium" (a więc strumienia we współczesnej polskiej literaturze przedmiotu (za mapami WIG) nazywanego "Mencziłem").
Toponim "Fata Banului" pojawia się dopiero na III zdjęciu Monarchii (w skali 1:75000, druga poł. XIX wieku) jednak trudno przypisać go precyzyjnie do jakiegoś punktu na południowych zboczach Hnitessy - dopiero porównanie z dokładniejszą mapa Królestwa Węgier (1:25000) pozwala precyzyjnie toponim ten umiejscowić - dotyczy on polany na południowo-zachodnich stokach Hnitessy (w każdym razie na pewno nie na granicy!) - to umiejscowienie zgadzało by się ze spostrzeżeniem Dariusza Czerniaka ("Płaj" nr 44), że nie można przełęczy określić mianem "Fata" bo nazwa ta oznacza w jęz. rumuńskim "nasłoneczniony (południowy) fragment zbocza" (przeciwnością słowa "Fata" jest określenie "Dos"). Co do brzmienia drugiego członu nazwy - "Banului" - Czerniak także wyraził swoje wątpliwości - chodziło zapewne o przymiotnik "Boului" (czyli "wołowy") (przekręcony przez spisujących mierniczych na "Banului"), a wywodzący się od nazwy potoku spływającego z południowo-zachodnich zboczy Hnitessy.
Dalej, zarówno mapa całej CK Monarchii (1:75000) jak i mapa królestwa Węgier w skali 1:25000 są zgodne - obniżenie między Hnitessą i Kreczlą nazywając "Stanisoara" (tak też w tekście Mateusza Trolla i Tomasza Boruckiego w miesięczniku "Geodeta" z września 2014 pt. "Rozgraniczenie II Rzeczypospolitej z Rumunią w świetle źródeł archiwalnych i eksploracji terenowej" : "Od trójstyku granica polsko-rumuńska biegła ogólnie w kierunku południowo-wschodnim głównym grzbietem Karpat, na dystansie ok. 48 km, aż po siodło Styniszory (określane też mylnie jako Fata Banului) za szczytem Hnitesy (1769 m)").
Przedwojenna mapa WIG 1:100000 arkusz "Hryniawa" na południe od "Hnatasi" żadnych oronimów już nie podaje.
Z kolei zarówno radziecka mapa sztabu generalnego (arkusz "Perkałab" 1:50000) jak i współczesne mapy rumuńskie (z serii "Munti Nostri" 1:65000 2015 r. jak i "bezskalowa" mapa pt. "Harta Borsa (...)") pomiędzy Hnitessą a Kreczelą nie wymieniają żadnych oronimów, natomiast nazwę "Stanisoara" podają dla bocznego ramienia Kreczeli, w polskiej literaturze przedmiotu (m in. T. Borucki) określaną jako "Zanoga". Wątpliwe jest, że twórcy współczesnych rumuńskich map sugerowali się nazwą z radzieckiej sztabówki; było raczej odwrotnie - to radzieccy oficerowie zaczerpnęli tą nazwę zapewne z jakiejś rumuńskiej mapy wojskowej. I tu rodzi się pytanie odnośnie umiejscowienia owej "Styniszory - Stanisoary" - czy to twórcy rumuńskich map (jako bądź co bądź miejscowi), czy austriaccy oficerowie mieli rację? Mnie osobiście wydaje się, że jednak Austriacy - i domyślam się jak taki błąd mógł wkraść się na mapy rumuńskiego sztabu generalnego. Otóż jak łatwo zauważyć granica Galicji (zarówno na II zdjęciu wojskowym, jak i na trzecim) zakręca na wschód z głównego grzbietu poniżej Hnitessy w innym miejscu, niż była granica polsko - rumuńska na tym odcinku. Granica galicyjska odbijała w bok wcześniej (tzn. bliżej Hnitessy i bardziej na północ) niż przedwojenna PL/RO - zapewne więc w czasie "targów" granicznych z Rumunią naszej delegacji udało się przechytrzyć Rumunów i wyrwać kawałek terytorium na południu - aż po bezimienne wzniesienie (na mapie ASSy, radzieckich sztabówkach i mapach rumuńskich kota 1577 ). Rumuni najwyraźniej nie zauważyli tej niezgodności, bo na ich mapy wkradł się błąd - przesunęli nazwę "Stanisoara" na pd - wschód (żeby nie było, że to tylko przypadek, to nazwa potoku Boului (na mapach katastralnych Królestwa Węgier zaznaczona na pewno prawidłowo - były to b. szczegółowe mapy a respondenci CK urzędników zeznawali pod przysięgą) też jest bardziej na północ niż na współczesnych mapach rumuńskich - potok ten ma źródła dokładnie tam, gdzie na mapie 1:25000 Węgier zaznaczona jest polana "Fata Banului" - to zresztą kolejny dowód na prawidłowe jej tam umieszczenie).
Umieszczenie potoku Boului w nieprawidłowym miejscu na współczesnych mapach rumuńskich skutkuje z kolei nieprawidłowym umieszczaniem polany "Fata Banului" na północnych stokach Kreczeli (tak jak np. w przewodniku Robertsa).
Co do nazwy na mapie ASSy - "Przeł. Fata Banului" ("Fata Banului Pass") - to jest to określenie oczywiście również nieprawidłowe - jak już wspominałem (za D.Czerniakiem ) nie można bowiem nazwać przełęczą "południowego, nasłonecznionego stoku" - być może prawidłowe mogło by być tu określenie "Pasul Boului", ale jako nieistniejące na żadnych mapach (a więc zapewne nieużywane przez miejscowych, czyli sztuczne), nie powinno być na siłę wprowadzane. Najprawidłowszym określeniem dla tego miejsca ( a więc bezimiennej przełęczy i jej otoczenia) jest zapewne owa "Styniszora" ("Stanisoara") - zgodna zresztą z umiejscowieniem jej na austro-węgierskich mapach katastralnych.

Bardzo ciekawe i wyczerpujące informacje.
W uzupełnieniu:
https://lh3.googleusercontent.com/-J...itessaRob2.jpg
Fragment mapy:
Spezialkarte der österreichisch-ungarischen Monarchie. 1880-1903. Arkusz 15 XXXII (alt. 4974) Kirlibaba 1:75 000.

https://lh5.googleusercontent.com/-8...i_Hnitessa.jpg
H. Gąsiorowski, Przewodnik po Beskidach Wschodnich. T. II. Pasmo Czarnohorskie, str. 331-332

https://lh4.googleusercontent.com/-m...FataBoului.jpg
Fragment mapy z usytuowaniem Fata Boului:
Maramuresului . Harta de drumetie/hiking map 1:65 000 - Schubert & Franzke. Cluj-Napoka 2015
http://muntii-nostri.ro/harta-tipari...-maramuresului

Pozdrawiam.

A ja w uzupełnieniu podsyłam mapkę (przepraszam za jakość opisu, ale posługiwanie się narzędziami komputerowymi nie jest moją najlepszą stroną), żeby łatwiej było zrozumieć sens mojego przydługiego wywodu - uwidoczniłem tu przesunięcie na południe zespołu nazw na mapach rumuńskich w stosunku do ich lokalizacji na mapach CK sztabu. Jak napisałem w poprzednim poście przesunięcie to wynika zapewne ze zmiany przebiegu ostatniego fragmentu granicy galicyjsko-węgierskiej (czyli polsko-rumuńskiej), przeoczenie której to zmiany (przypuszczalnie przez przedwojennych kartografów rumuńskich) poskutkowało przesunięciem na południe całego szeregu w/w toponimów na rumuńskich mapach sztabowych (jako podkładu użyłem radzieckiej sztabówki arkusz "Sarata" (1978 r.) 1:50000):
http://forum.bieszczady.info.pl/atta...id=41356&stc=1

Informacja w przewodniku Gąsiorowskiego o "osiągnięciu grani siodła na połoninie Fata Banului" jest oczywiście nieprawidłowa, jak również nieprawdziwa jest informacja o Rozrogach Wincentego Pola - trójstyk granic Galicji, Bukowiny i Węgier u zbiegu potoków Mencziła i Bajorówki ustanowili dopiero Austriacy ok. połowy XIX wieku (nie wspominając już o tym, że Polska przed rozbiorami z Rumunią graniczyć nie mogła, bo ta wówczas jeszcze nie istniała (winno być "Polski, Węgier i Mołdawii")).

Jeszcze jedno uzupełnienie; ponieważ mapka, którą zamieściłem, w rozdzielczości forumowego załącznika jest praktycznie nieczytelna, przeto pozwoliłem sobie posłużyć się jeszcze załącznikiem zamieszczonym przez Andkoza, czyli fragmentem mapy "Muntii Maramuresului" z serii "Muntii Nostri" 2015r. , gdzie w miarę czytelnie pokazałem przesunięcie trzech toponimów (Fata Banului (Boului), potok Boului i Stanisoara) na współczesnych mapach rumuńskich względem ich położenia na mapach CK Monarchii:
http://forum.bieszczady.info.pl/atta...id=41358&stc=1


Wygląda także na to, że nie myliłem się, co do przeoczenia przez rumuńskich kartografów zmiany końcówki przebiegu granicy rumuńsko -polskiej na pd. od Hnitessy ( w stosunku do byłej granicy galicyjsko-węgierskiej na tym odcinku), znalazłem bowiem w sieci potwierdzenie tej teorii - mapę topograficzną w skali 1:100000 (pochodzącą co prawda z czasów II wojny, ale która jest jednak bez wątpienia tylko kopią wcześniejszej topograficznej mapy rumuńskiej, o czym świadczy chociażby nazewnictwo) fragment której tu zamieszczam (zaczerpnięta ze strony: https://library.mcmaster.ca/maps/ww2/ww2_topos_home ):
http://forum.bieszczady.info.pl/atta...id=41360&stc=1


- mimo ubóstwa treści widać wyraźnie, że granica polsko-rumuńska poniżej Hnitessy ma przebieg identyczny z biegiem byłej granicy galicyjsko - węgierskiej na omawianym prze ze mnie odcinku. To z kolei sugeruje, że błędne rozmieszczenie na mapach w/w trzech toponimów musiało wkraść się później - zapewne już w czasie II wojny, gdy najpierw w lipcu 1940r Sowieci zaanektowali północną Bukowinę, a Węgrzy w sierpniu Maramuresz ( i kawał Transylwanii). Wtedy to zapewne ( a może dopiero w latach 1945 - 1947, gdy Maramuresz powrócił do Rumunii?) wkradł się ów błąd - gdy radzieccy mierniczy odcinali fragment północnej Bukowiny od Królestwa Rumunii posługując się prawdopodobnie rumuńskimi sztabówkami nie zauważyli, że najbardziej na południe wysunięty punkt byłej granicy polsko -rumuńskiej jest na sztabówkach tych umieszczony błędnie - kilkaset metrów na północ od jego faktycznego usytuowania w terenie, co pociągnęło za sobą przesunięcie na nowych mapach (zarówno radzieckich, jak i rumuńskich) szeregu toponimów na południe od ich rzeczywistego położenia. Tak już zostało - w efekcie ta błaha omyłka do dziś skutkuje błędnym umiejscawianiem owych trzech nieszczęsnych toponimów na wszystkich współczesnych mapach, w opisach przewodnikowych, relacjach internetowych itd.
To chyba jakiś "chichot historii" - zdaje się, że swoiste "fatum" ciąży jednak nadal nad Rozrogami Wincentego Pola sprawiając najpierw rumuńskim i radzieckim sztabowcom, a obecnie twórcom map turystycznych i przewodników psikusa...

Może wywody na temat przebiegu granicy są już trochę nużące - przecież wątek Waldemara dotyczy pięknej wycieczki na wczasach w Rumunii ale sprawy te o tyle są istotne, że dotyczą kresu dawnych ziem polskich, które związane były z naszą historią od XIV wieku aż do drugiej wojny światowej. Tereny te były później praktycznie odcięte od możliwości poznawania, a jak ciężko tam było się dostać jeszcze w latach 90., to pięknie opisał to PABLO.
I dlatego pozwolę sobie jeszcze zamieścić fragment mapy Królestwa Węgierskiego z lat 80 XIX wieku (o której pisał luki), gdzie zaznaczyłem przebieg granicy węgiersko-galicyjskiej oraz fragment wcześniejszej mapy, na której występuje V. Boului, położony na południowy-wschód od Stanisoary

https://lh3.googleusercontent.com/-i...wegierska1.jpg
Fragment mapy [w:] Historical Maps of the Habsburg Empire. Hungarian Kingdom (1869-1887) (1:25.000). http://mapire.eu/en

https://lh3.googleusercontent.com/-0...wegierska2.jpg
Fragment mapy [w:] Historical Maps of the Habsburg Empire. Second Military Survey (1806-1869). http://mapire.eu/en/

Ten fragment z V(arful) Boului jest o tyle ciekawy, że na żadnych innych mapach (poza II zdjęciem właśnie) taka nazwa w tym miejscu nie występuje. Na zalinkowanej przez Andkoza mapie Węgier grzbiet ten nazwany jest "Boierouca", a na Spezialkarte 1:75000 już bardziej swojsko: "Bojorówka"("Bajorówka") (widać rękę polskiego kartografa przy tym opisie i mapowaniu :-) ). W zasadzie można by więc szukać tu nazewniczego pokrewieństwa ze słowem "Bou" (analogicznie, jak niektórzy językoznawcy etymologizują "Bojków"), w polskiej literaturze przedmiotu przyjęło się jednak stosować tą druga wersję (tj. "Bajorówka"), ale w odniesieniou do cieku źródłowego Białego Czeremoszu, który z potokiem Mencził łączy się w miejscu owego "Triplex Confinium" . I tu pojawia się kolejne pytanie: - skoro grzbiet "Bajorówki" to prawidłowo właśnie ten, który uwidoczniony jest na w/w mapch (Spezialkarte i Królestwa Węgier), to znaczy, że nazwa "Bajorówka" winna także dotyczyć potoku spływającego z tego grzbietu, a nie cieku źródłowego B. Czeremoszu wypływającego spod Kreczeli! Ów potok źródłowy na niektórych rumuńskich mapach (zarówno starszych, jak i nowszych) ma nazwę" Izvorul (czyli źródłowy")Catelei" (tak też na radzieckiej sztabówce arkusz "Sarata", tyle, że bez dodatku "źródłowy"). I tu kolejna zagwozdka - skoro nazywa się ten potok "Catelei", to zgodnie z logiką powinien wypływać spod miejsca nazwanego (zarówno na mapach sowieckich, jak i rumuńskich) "Preluca Catelei", czyli z okolic przełęczy między masywem Żupanii, a Czarnego Działu (na mapach rumuńskich "Pasul Sarata"). Tyle tylko, że na mapy rumuńskie (a za nimi radzieckie) nazwa ta dostała się z błędem - na wspominanej mapie Węgier (1:25000) potok ten nosi bowiem nazwę "Izvorul Kretelii", a więc "potok źródłowy Kreczeli". Na wielu innych mapach jest jeszcze wersja "Izvorul Ceremus" (czyli potok źródłowy Czeremoszu), albo po prostu "Ceremus". Precyzyjnym umiejscawianiem źródeł potoków o nazwie Catelei, czy tez Kretelii nie ma się co jednak zbytnio przejmować, występowanie bowiem toponimu "Żupania" ( a w związku z tym wtórnie "Kreczela") jest bowiem rozrzucone na dużej przestrzeni począwszy od szczytu Balasyniaszy, a na grzbiecie Czarnego Działu skończywszy. Dlaczego rozrzut tych toponimów jest tak znaczny - to już osobna historia.

Ponieważ tak jak Andkoz podejrzewam, że Szanowni Czytelnicy mogą być już zmęczeni przydługimi wywodami nazewniczymi tyczącymi południowych zboczy Hnitessy i północnych Kreczeli (pocieszając się jedynie tym, że obowiązku czytania tych wywodów nie ma ;-) ), przeto postaram się (mam nadzieję) po raz ostatni zabrać już głos. Nie mogę bowiem pozostawić bez komentarza owego "V. Boului" z tkz. "mapy franciszkańskiej" C.K. Monarchii (wskazanego w przedostatnim poście przez Andkoza), a którego kontynuacją na mapie Królestwa Węgier (1:25000, 1869 - 1887) jest toponim "Boierouca", a na Spezialkarte - "Bojorówka"("Bojerówka"). Tak jak napisałem poprzednio wynikało by z powyższego, że rdzeniem wszystkich tych trzech nazw powinien być wyraz "Bou", czyli "wół" i tak zapewne było w rzeczywistości. Zastanawiające jest jednak, skąd w tym miejscu taka różnica w nazewnictwie pomiędzy drugim a trzecim "zdjęciem" monarchii - myślę, że łatwo ją wytłumaczyć innymi (nie tylko czasowo, ale przede wszystkim przestrzennie) informatorami C.K. topografów. Wygląda bowiem na to, że informacje nazewnicze do drugiego "zdjęcia" na tym odcinku zebrali austriaccy mierniczy od miejscowych (pasterzy) gospodarujących w górze potoku Boului (czyli w zlewni Wazeru), a więc od Wołochów. Stąd też różnica w nazewnictwie potoku spływającego z siodła Styniszory, zapisanego na mapie zdjęcia "franciszkańskiego" jako "Stenisora Bach" - widocznie takiej właśnie nazwy w odniesieniu do tego potoku (nam znanego z późniejszych map i literatury turystycznej jako Menczil) używali Wołosi z południowo - zachodnich zboczy Hnitessy. Ci sami więc pasterze są zapewne odpowiedzialni za przekazanie austriackim topografom nazwy V(arful) Boului - a więc w wołoskiej wersji językowej. Trzeba pamiętać jednak, że rejon granicznego grzbietu wododziałowego był w tym miejscu również granicą językowych stref wołoskiej i ukraińskiej (huculskiej, rusińskiej), które się zresztą wzajemnie przenikały. Owocem takiego "przenikania" jest zresztą kilka blisko ze sobą sąsiadujących toponimów w tym rejonie, np. "Balasyniasa" - a więc miejscowa nazwa szczytu Kreczeli jest czysto wołoskim toponimem -formą dzierżawczą imienia "Balasin" (czyli Błażej) ( po polsku była by to "Błażejówka" lub "Błażejów Wierch"); kawałek na północ od Balasyniasy jest nasza Hnitessa (Hnitesa, Hnatiasa), czyli nic innego, jak dzierżawcza wersja ukraińskiego (rusińskiego) imienia "Hnatij", czyli Ignacy - jest to przykład współwystępowania ukraińskiego rdzenia "Hnat" z rumuńską końcówką dzierżawczą -"easa". Z kolei jeszcze dalej na północ, już w dolinie Czarnego Czeremoszu mamy szczyt o nazwie "Bałasinów", a więc o rdzeniu pochodzącym od wołoskiego imienia "Balasin", ale ze słowiańską końcówką dzierżawczą -"ów" (analogicznie jak polskie "Tomków, "Maćków" itp.) (swoją drogą ciekawe, czy to nie ten sam "Balasin", który dał imię Balasyniaszy).
Nazwę "Boiorowka" (pewnie raczej w formie "Boioriwka") stosowali więc zapewne gospodarujący na tej połoninie Huculi (a więc Rusini) - posiadała ona wołoski rdzeń "Bou", ale z rozszerzeniem w słowiańskiej wersji językowej.
Wersja na mapie Królestwa Węgier ("Boierouca" (lub "Boiorouca")) lepiej oddaje fonetycznie wymowę tego toponimu przez miejscową ludność, wersja ze Spezialkarte ("Bojorówka"), jest zapewne albo dziełem polskiego kartografa w służbie C.K. monarchii, albo wersją poprawioną jeszcze w trakcie mapowania przez kogoś znającego teren, ale nie autochtona-Rusina (czyli np. przez miejscowego leśnika) - instrukcja dla C.K. topografów nakazywała bowiem w razie wątpliwości skonsultować daną nazwę z jakimiś lokalnymi autorytetami w tej dziedzinie ( urzędnikami, leśnikami, zarządcami dóbr, duchownymi, czy nawet lekarzami :-) ), a ci z reguły byli (w przypadku Galicji) w większości Polakami (podaję za artykułem Wojciecha Włoskowicza pt. "Toponomastyczna praca topografów w Austro-Węgrzech i w II Rzeczypospolitej" zamieszczonym w "Pracach Językoznawczych UWM" nr XVII/3 2015r.).
Z nazwą owej Boierowki/Bojorówki łączy się nazwa potoku, w polskiej literaturze przedmiotu określanego jako "Bajorówka" ( jest to więc zapewne nazwa "przekręcona"). Ponieważ gołym okiem widać wyraźny związek nazewniczy owego potoku z nazwą omawianej tu połoniny/grzbietu przeto logicznym wydaje się wyciągniecie wniosku, że źródła owej rzeczki muszą bić gdzieś na wspomnianym grzbiecie -"Bojorówce". Polscy autorzy określają Bajorówkę jako ciek źródłowy Białego Czeremoszu wypływający spod Kreczeli, najwyraźniej jednak jest to klasyfikacja błędna. Pytaniem otwartym pozostaje więc, czy owa Bajorówka to potok wypływający z południowo - wschodnich zboczy grzbietu Bojorówki, czy raczej z północnych. Jedynej wskazówki (ze znanych mi map oczywiście) dostarcza nam tu niestety radziecka mapa sztabu generalnego arkusz "Sarata" 1:50000 (na odpowiadającym jej fragmencie mapy w skali 1:25000 jest zresztą tak samo) - określając jako "Bojerowka" ciek mający swoje źródła na północnych stokach naszej połoniny. Jest to oczywista sprzeczność z polską literaturą przedmiotu i mapami (chociażby WIG - określającymi cały ten potok od źródeł aż do ujścia do Perkałabu jako "Mencził"), ale - wydaje się, że akurat w tym przypadku to radziecka sztabówka może lokalizować ten potok prawidłowo. Takie właśnie (jak na mapie radzieckiej) umiejscowienie tej rzeczki wpisuje się dokładnie w toponimiczny "bastion" nazw utworzonych od rdzenia "Bou"; "lustrzanym" bowiem odbiciem "Bojerowki" jest prawidłowo zaznaczony na tej mapie potok "Bou" (Boului) wypływający dokładnie po przeciwnej (zachodniej) stronie wododziałowej przełęczy w obszarze źródliskowym Wazeru. Dziś już niestety nie ma możliwości potwierdzenia prawidłowości lokalizacji tej nazwy na radzieckiej mapie u miejscowej (huculskiej) ludności, dlatego na załączonej do niniejszego tekstu mapce podaję tą lokalizację ze znakiem zapytania.
Wreszcie - ze sprawą owej nieszczęsnej "Bojorówki" wiąże się kolejny toponim - Zanoga. Nazwa taka występuje jako określenie naszej połoniny na I tkz. "józefińskim"zdjęciu (dla Galicji to lata 1779 - 1783) - tak też nazywa w swoich pracach ten grzbiet T. Borucki. Z kolei "Zanogą" nazywają polscy autorzy samą Keczelę (np. Krygowski, Gąsiorowski, ten ostatni powołując się na huculską proweniencję owej nazwy: "Kreczela (po huculsku Zanoga)"). Wydaje się jednak, że wszyscy ci autorzy są (byli) w błędzie - "zanoaga" (po huculsku "zanoha") oznacza bowiem "wysokogórski kocioł o stromych zboczach" (za dexonline.ro), a wg. Stefana Hrabca "zakątek między górami", albo 1. "zakątek. 2. ramię rzeki" (S. Hrabec "Nazwy geograficzne Huculszczyzny"). Widać wyraźnie, że toponim ten powinien się prawidłowo odnosić do kotła źródliskowego potoku Białego Czeremoszu pod Kreczelą, tak też jest zresztą zaznaczony na współczesnych rumuńskich mapach turystycznych ("Zanoaga Ceremusului"). Kwestią otwartą pozostaje więc (zwłaszcza, że nie mam dostępu ani do "Metryki Józefińskiej", ani do dokładnych katastralnych map Galicji), czy u Hucułów rzeczywiście doszło do przeniesienia znaczeniowego (z kotła na szczyt), czy to tylko najpierw omyłka austriackich topografów z końca XVIII wieku (a za nimi polskich autorów przewodników po wschodnich Karpatach) skutkowała błędnym umiejscowieniem w/w nazwy na mapie I zdjęcia Galicji (istnieją oczywiście przypadki przeniesienia pewnych toponimów na inny obiekt, np. w górach Bucegi jest szczyt (Varful) Zanoaga, a w Retezacie jezioro (Lacul) Zanoaga - jednak ten ostatni przypadek można łatwo wytłumaczyć położeniem jeziora, po polsku było by to "jezioro kotłowe"). Jednak czy tak było i w przypadku naszej "Zanogi" - dziś już (z tych samych względów, co w przypadku "Bojorówki") nie możemy odpowiedzieć.
Jako podsumowanie zamieszczam mapkę z najprawdopodobniej prawidłową lokalizacją wymienianych tu (i w poprzednich postach) toponimów położonych pomiędzy szczytami Hnitessy i Kreczeli. Jak widać, większość z tych toponimów utworzona jest od rdzenia "Bou", co więcej nazwy z tym rdzeniem rozmieszczone są równomiernie po obu stronach siodła Styniszory z czego wynikać może, że w przeszłości przełęcz i jej okolice mogły być określane (zamiennie do "Stanisoara") także jako "Pasul (lub Preluca) Boului", ale - tak jak napisałem już we wcześniejszym poście - wprowadzanie "na siłę" takich nazw (nie mając potwierdzenia ani u ludności miejscowej, ani na historycznych mapach) było by sztuczne.
http://forum.bieszczady.info.pl/atta...id=41377&stc=1

Dziękuję za relację Waldemarze, a innym także za dyskusję i mapki :) z terenu. Luki, jak zwykle przebrnąć przez Twoje wyczerpujące wywody - duuuża kawa
i ciastko :) potrzebuję. Pozdrawiam!

Luki, andkoz - dziękuję za solidne wsparcie mojej relacji.

Zdopingowało mnie to do ponownego sprawdzenia moich fotozasobów z wyprawy. Myślę, że na koniec można rzucić okiem na to co przekazują tubylcy z Marmaroskiego Parku Narodowego. Tak jak już wspominałem, na przełęczy Tarnita Balasani jest ustawiona nowa tablica z mapą

https://viwptg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

a wycinek interesującego nas rejonu w powiększeniu wygląda tak"

https://vswptg.by3301.livefilestore....&cropmode=none

... ale mówimy o Rumunii, gdzie wszędzie przenikały się różne wpływy (...moja wędrówka zaczęła się na przełęczy, która nazywa się "przełęcz"), więc kto wie, czy ktoś nie otworzy tej dyskusji jeszcze raz na nowo?

Cytat:

---

Zamieszczone przez Waldemar

Przemykamy przez Suczawę.
Część ekipy zagląda do położonego w samym centrum Domu Polskiego.

---

W Domu Polskim w Suczawie był przetrzymywany gen.Józef Haller - taka ciekawostka.
Załącznik 43598Załącznik 43599

Cytat:

---

Zamieszczone przez Waldemar

Rozmowa z tutejszą Polką, która namawia do odwiedzenia polskich wsi.

---

Ja też namawiam:)


Cacica-Kaczyka - tam też działa Dom Polski z dobrym obyczajem ;)
Załącznik 43607Załącznik 43608Załącznik 43609


A gdy by ktoś szukał noclegu to:
Załącznik 43611


Warto zwiedzić kopalnie soli,która jest jeszcze czynna i chyba mało zmieniona w czasie.

Załącznik 43604Załącznik 43605Załącznik 43606Załącznik 43610

Załącznik 43612Załącznik 43613

Kościół.

Załącznik 43614Załącznik 43615

https://www.youtube.com/watch?v=VyicfQA6ZDU