Przełęcz Tucholska

[don Enrico]

Jak dla mnie jest to najciekawsza przełęcz wiodąca przez Karpaty.
a mamy do wyboru wiele, w zachodniej części Karpat (czyli z Polski na południe)
jadąc od wschodu jest do wyboru Radoszyńska (z przejezdną drogą) , potem lokalna przełęcz nad Czeremchą (z Jaślisk) , następna to główna komunikacyjnie przełęcz zwana Dukielską, mamy jeszcze lokalną przełęcz Beskid nad Ożenną , jedźmy dalej na zachód spotkamy przełęcz w Koniecznej , a potem już bardzo lokalne przełęcze w okolicy Wysowej

...fot... obrazek z Przełęczy Tucholskiej
...
a my tą razą popatrzmy na wschód i ruszmy na kraniec obecnej Rzeczpospolitej którą zwieńczy Przełęcz Użocka - oczywiście droga i kolej jest już po ukraińskiej stronie
... a co dalej na wschód ... gdzie są kolejne przełęcze ?
Trzeba przesunąć się 30-40 kilometrów dalej a tam jest Przełęcz Lotorycka - to główna magistrala samochodowa dla Ukrainy przez Karpaty.
Utrzymana w najlepszym możliwym standartcie zimą i latem
Kiedyś taką rolę pełniła Przełęcz Tucholska - ta dwadzieścia kilometrów dalej na wschód - dlaczego zgasła ? co się stało ?
to przyczynek do tego wątku
...
p.s. jeśli ktoś chciałby uzupełnić kompendium przełęczy Beskidzkich (a może Karpackich) to bardzo proszę

[Wojtek Pysz]

....p.s. jeśli ktoś chciałby uzupełnić kompendium przełęczy Beskidzkich (a może Karpackich) to bardzo proszę

Przełęcz Tucholska ==> inaczej Przełęcz Werecka
Uczestniczyłem kiedyś w redagowaniu wiadomości o przełęczach Bieszczadów Wschodnich:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Katego...B3w_Wschodnich

Może dyskusja dostarczy nowych wiadomości (encyklopedycznych) na temat tych przełęczy.

[don Enrico]

Przełęcz Tucholska ==> inaczej Przełęcz Werecka
(...).

Mamy tu pierwszą zagadkę do rozwiązania, bo o ile pierwsza wersja nazwy czyli Tucholska jest prosta ( od wsi Tucholka po północnej stronie)
ale ta druga wersja nazwy ( Werecka ) skąd się wzięła ? Nie ma w pobliżu nic skojarzonego z tą nazwą
Otóż trzeba się cofnąć do historii , najlepiej ze 150 lat
Leżąca ok 10 km na południe miejscowość Niżne Worota ( po ukraińsku Ни́жні Воро́та)
w języku węgierskim znane są jako
Alsóverecke To Verecke dało drugą nazwę przełęczy
...
Należąca do Węgier wieś Werezke wzmiankowana w 1263 roku, uzyskała prawa miejskie 1734
Ze względu na przygraniczne położenie już 1848 roku funkcjonowała tu straż graniczna
a potem również celna.

[Wojtek Pysz]

Nie mam dzisiaj natchnienia do pisania, ale może jutro mi przyjdzie. Jako poparcie dla rozwoju tego wątku dodaje do kompletu innego konia podprzełęczowego. Jest on spod przełęczy Toruńskiej, która w niektórych źródłach nazywana jest także Wyszkowską. Koń uważa, że niesłusznie.

[kulczyk1]

jadąc od wschodu jest do wyboru Radoszyńska (z przejezdną drogą) , potem lokalna przełęcz nad Czeremchą (z Jaślisk) , następna to główna komunikacyjnie przełęcz zwana Dukielską, mamy jeszcze lokalną przełęcz Beskid nad Ożenną , jedźmy dalej na zachód spotkamy przełęcz w Koniecznej , a potem już bardzo lokalne przełęcze w okolicy Wysowej

To Heniu taki dość wybiórczy zestaw.
Po pierwsze brakuje przełeczy w polskich Bieszczadach a są i przejezdne i przechodnie (pod Menczyłem , pod Dziurkowcem , Ruske sedlo).
Zanim dojdziemy do Wysowej jest kilka innych lokalnych przełęczy w BN.
Słyszałem , że w czasach największej sraczki covidovej wróciły do swej pierwotnej roli czyli przygranicznego przemytu.

[Wojtek Pysz]

To Heniu taki dość wybiórczy zestaw.
Po pierwsze brakuje przełeczy w polskich Bieszczadach a są i przejezdne i przechodnie (pod Menczyłem , pod Dziurkowcem , Ruske sedlo).
Zanim dojdziemy do Wysowej jest kilka innych lokalnych przełęczy w BN.

Spróbowałem zrobić mniej wybiórczy zestaw i zaprezentować na mapce. Co dodać, co ująć, co poprawić?
https://ciekawe.tematy.net/?id=633b357fbb9f3df966be

[don Enrico]

To Heniu taki dość wybiórczy zestaw.
(...)

Masz absolutnie rację, to uproszczony, wybiórczy zestaw stworzony tylko na potrzeby tego wątku

Spróbowałem zrobić mniej wybiórczy zestaw i zaprezentować na mapce. Co dodać, co ująć, co poprawić?
https://ciekawe.tematy.net/strony/strona.php?id=633b357fbb9f3df966be

Niezawodny Wojtek uzupełnił zestaw o wszystkie obniżenia które na mapach zaznaczane są jako przełęcze.
Moim zamiarem było zwrócenie uwagi na to, że wśród tych 21 przełęczy to właśnie TUCHOLSKA ma najciekawszą przeszłość (i teraźniejszość)
Żadna z pozostałych nie może konkurować z datą 896 roku
To wtedy lud Madziarów wędrujący gdzieś z okolic Uralu dotarł na Przełęcz Tucholską.
Według legendy, ich wódz Arpad zobaczył wówczas mitycznego ptaka zwanego Turul , który powiedział mu : oto twoja ziemia obiecana.
Wówczas była to prowincja Rzymska zwana Panonią ze stolicą w Aqincum
Madziarzy (zwani w Polsce Węgrami ) zasiedlili tą nizinę , a Turul przypominający sokoła stał się symbolem bratanków i ma tam ponad 200 pomników.
Obecnie na przełęczy ( a dokładniej 500 m od drogi) można zobaczyć takie budowle
...

...
Są to jakieś prowizoryczne budki służące jako miejsce imprezowania i biesiadowania Węgrów
którzy przybywają tutaj świętować w to miejsce dla nich magiczne i historyczne.
Czy to są Węgrzy z Zakarpacia , czy też z Węgier ..? tego nie wiem
Miałem okazję zobaczyć wynajęte busy pełne młodzieży jadące tam.
Być może to oni składają wieńce z charakterystycznymi trójbarwnymi wstążeczkami przy głównym pomniku.
...
....
o głównym pomniku będzie w dalszym ciągu.
....
*** nie jest to naukowy artykuł historyczny , więc wszelkie sprostowania są mile widziane

[Wojtek Pysz]

Moim zamiarem było zwrócenie uwagi na to, że wśród tych 21 przełęczy to właśnie TUCHOLSKA ma najciekawszą przeszłość (i teraźniejszość)
*** nie jest to naukowy artykuł historyczny , więc wszelkie sprostowania są mile widziane

Prostował nie będę, ale za to pokrzywię Poważną konkurentka, szczególnie dla Polaków, nie Madziarów jest Przełęcz Legionów. Nie ma tam bud ze stołami, za to jest woda z żabami. I są konie. I to jakie konie! Fotografował Janusz B.

[partyzant]

W 2017 roku odsłonięto tam pomnik upamiętniający zamordowanie 600 bojowników Karpato-Ukrainy. Winowajcami byli oczywiście Polacy i Wegrzy. Treść upamiętnienia nie została potwierdzona badaniami historycznymi ale weszła do obiegu ukraińskiej wykładni historycznej jako pewnik.

[don Enrico]

W 2017 roku odsłonięto tam pomnik upamiętniający zamordowanie 600 bojowników Karpato-Ukrainy. Winowajcami byli oczywiście Polacy i Wegrzy. Treść upamiętnienia nie została potwierdzona badaniami historycznymi ale weszła do obiegu ukraińskiej wykładni historycznej jako pewnik.

Tu warto wprowadzić kontekst historyczny.
Przełęcz od dawna przekraczała granice. W XIX wieku była to granica pomiędzy Galicją i Węgrami ( w ramach tego samego cesarstwa) i jak nadmieniłem wcześniej była bardziej pilnowana przez bratanków którzy stworzyli system celno-skarbowy.
Po pierwszej wojnie światowej zmienił się układ polityczny w Europie i przez naszą przełęcz można było przejechać z Polski do Czechosłowacji.
Bodajże w 1938 roku (gdy Hitler zaczął podgryzać Czechy) wykorzystali to Słowacy i utworzyli własne państwo pod wodzą księdza Tiso
W tym samym czasie Ukraińcy zwietrzyli swoją szansę na utworzenie własnego państwa i na Zakarpaciu powołali tzw Karpato-Ukrainę pod wodzą księdza Wołoszyna, które nie zostało uznane przez żadne inne państwo.
Wielu patriotów ukraińskich z Galicji udało się do tego quasi-państwa przekraczając nielegalnie granicę aby je wspomóc
Na wiosnę 1939 roku sytuacja polityczna się zmieniła i Węgrzy którzy od dawien uważali Zakarpacie za swoje terytorium uzyskali zgodę z Berlina na zajęcie go.
W ciągu 3 dni wojska węgierskie zajęły terytorium Ukraino-Karpat
i już 16 marca 1939 roku na Przełęczy Tucholskiej odbyło się uroczyste tworzenie nowej granicy polsko-węgierskiej
( takie same uroczystości otwarcia granicy polsko-węgierskiej miały miejsce w Siankach)
Węgry na zajętych terenach stworzyły własną administrację a jeńców pojmanych w czasie walk osądzono, obywateli którzy przybyli tu nielegalnie z Polski deportowano na powrót.
Według różnych źródeł było ich ok 600-1000 osób
Brak obecnie dokumentów w jaki sposób deportowano do Polski tych Ukraińców wziętych do niewoli przez Węgrów, więc współcześni "historycy" ukraińscy uznali że zostali wymordowani przez Polaków.
Na tą okoliczność odnalezione na przełęczy szczątki jednego człowieka przybrały oraz cmentarny
...

...
Jednak to nie wszystko , ten przedstawiony na powyższym zdjęciu bezimienny cmentarzyk władze lwowskie postanowiły przekształcić w memoriał
obrazujący jak wielu Ukraińców musiało zginąć aby powstała wolna Ukraina
Osobiście, patrząc po ludzku w te odległe czasy, wcale bym się nie zdziwił gdyby po przegranej Ukraino-Karpat wielu Ukraińców którzy w nią uwierzyli postanowili wrócić do swych domów.
Jeśli nie byli jeńcami to wracali po prostu przez Karpaty, nielegalnie. Jeśli natknęli się na polskich pograniczników to mogli zginąć
(wówczas nie było takiego łagodnego niańczenia jak obecnie na granicy PL /BY)
...
a współcześnie ...?
Jak dla mnie ten memoriał żywo przypomina mi "orlęta lwowskie"
...


...
Obok postawione są tablice wyjaśniające (uwaga ! również w języku polskim co rzadko się zdarza)
Dowiadujemy się z nich o ok 30 ofiarach z czego tylko jeden krzyż ma inskrypcje
Ja policzyłem te krzyże na placu memoriałowym jest ich ok 50-ciu , więc są to krzyże symboliczne na pustych miejscach
.. Ot tak tworzy się symbolikę szytą grubymi nićmi
...
a propos .. ta droga na zdjęciu po lewej stronie wiedzie do węgierskiego pomnika i nie ma najmniejszej wskazówki że to tam