Grochy na Grzędzie

[don Enrico]

Na forum zapanował spokój ( by nie rzec, że letarg)
więc pociągnę temat związany z Bieszczadami w inny sposób , bo ROZTOCZE , to miejsce które podoba się bieszczadnikom.
Pojechaliśmy na GRZĘdĘ , tak na Sokalską , teren rzadko odwiedzany.
Gdzie to jest ta "grzęda" zapytał znajomy , gdy podzieliłem się ze swoimi planami ?
To rejon przylegający do granicy Polski i Ukrainy w województwie lubelskim
Jeśli ktoś kojarzy to są tam miasteczka : Hrubieszów - Tomaszów - Zamość wyznaczające powiaty
... Ale co to jest ta GRZĘDA ... ?
i po co tam jechać ?
Nie znając dokładnej odpowiedzi postanowiłem zobaczyć osobiście..
jedziemy bocznymi drogami patrząc na otaczające pola .. cóż to za dziwne uprawy ?
Zatrzymując się przy zabytkowej cerkwii większą ciekawość budzą uprawy
...

[Wojtek Pysz]

No to dla wyjścia z letargu podejmę dyskusję. Tomaszów Lubelski położony jest na Roztoczu, Hrubieszów w Kotlinie Hrubieszowskiej a Zamość w Padole Zamojskim. Dodatkowo mieszkańcy Zamościa mogą się na Ciebie obrazić, za nazwanie Zamościa "miasteczkiem"

Na naszych wspólnych wycieczkach byliśmy dwa razy na owej Grzędzie. Raz nawet w samym Sokalu!
https://forum.bieszczady.info.pl/showthread.php/9066

A drugi raz w Tyszowcach, Dłużniowie, Mycowie, Chłopiatynie:
https://ciekawe.tematy.net/strona/al...84310e77f13a6d

[don Enrico]

Pierwszy raz dowiedziałem się o Grzędzie Sokalskiej dzięki Wojtkowi Pyszowi , który zaprosił mnie na wspaniałą wędrówkę rowerową po tej krainie , za co jestem mu wdzięczny.
Ta wyprawa która zaczynała się jazdą po ściernisku zostanie na zawsze w mej pamięci
Trzeba pamiętać że nie było po sąsiedzku wojny i bez obaw można było podróżować
odkrywając historię tych ziem tak blisko skojarzonych z Bieszczadami przez akcję H-T
Tym razem w Lubyczy Królewskiej była kawa a potem samochodem mknęliśmy prostymi drogami ,
które omijały pozostające z boku wsie , przyglądając się okolicy
Dla urozmaicenia skręciłem w przypadkową dróżkę w stronę granicy , aby poznać prowincję
Jedna wieś, druga , tak trochę bez sensu i bez planu , aż tu przy jakimś skrzyżowaniu zwrócił moją uwagę samochód strażacki stojący na podwórzu.
I pojawiło się skojarzenie-olśnienie . Tak to na tym podwórku zaczęła się wspomniana wędrówka rowerowa
Tu zostawiony był samochód transportujący rowery i po ściernisku jechaliśmy na tymczasowe przejście graniczne z Ukrainą


...

[don Enrico]

Ta przygraniczna miejscowość to Korczmin i może się pochwalić nie tylko zabytkowym wozem strażackim ,
ale również zabytkową cerkwią, która ma ponad 300 lat i jest najstarszą w tym rejonie
Jej wysmukła postać budzi podziw i zdziwienie
.....

...
Zdziwienie , jak udało się jej przetrwać.
Służyła przez setki lat wiernym obrządku wschodniego, ale tych wiernych poproszono w 1947 roku aby zmienili miejsce zamieszkania i przeprowadzili się w okolice Elbląga
Przez parę kolejnych lat pełniła rolę kościoła, ale porzucona została na pastwę losu i w kolejnych latach marniała i popadała w ruinę
Wydawało się że odejdzie w niebyt, ale gdy komuna runęła zmienił się stosunek do takich zabytków
W latach 90-tych ubiegłego wieku została całkowicie rozebrana i trafiła do renowacji (domyślam się że za państwowe pieniądze)
Renowacja trwała blisko 10 tat , ale cerkiew wróciła na swoje miejsce i została przekazana pod opiekę kościołowi prawosławnemu
Niestety, nie pełni roli sakralnej , bo wierni z okolic Elbląga mają dość daleko, więc sporadycznie odbywają się tu nabożeństwa
Przed cerkwią stoi kamienny krzyż z wymowną inskrypcją w wolnym tłumaczeniu
" Pamięci wszystkich zmarłych niezależnie od wyznania. Pokój ich duszy"
Napis jest wykonany cyrylicą i łaciną
...

...
p.s. jestem gorącym zwolennikiem ratowania takich zabytków przeszłości tylko szkoda że nie udaje się im nadać nowego życia w obecnych realich
jeśli nie sakralnego , to może innego ...?
Ciekaw jestem Waszego zdania.

p.s.II pod cerkiew przyjeżdżają samochody miłośników sztuki cerkiewnej ,
a tu zero informacji, żadnej tablicy , ani informacji co jest w środku i czy jest możliwość zobaczyć wnętrze

[Piotr Niedziela]

Widziałem tę cerkiew na początku lat 90 ubiegłego wieku i była w stanie opłakanym. Ale super że została odnowiona. Szkoda, że nie pełni funkcji sakralnych,tylko, że nie ma dla kogo. Z Korczminem wiąże się jednak trudna historia, której fragment znam osobiście. W tej miejscowości żyli katolicy i prawosławni. Ale przyszedł taki dzień, że katolików zapędzono do kościoła katolickiego, obłożono słomą i podpalono. Mam taką relację osobistą od nieżyjącego już od wielu lat mojego dawnego krewnego, który jako jeden z nielicznych przeżył to wydarzenie, a potem przez dziesiątki lat żył w tym miejscu z prawie równieśnikiem, który przynosił słomę i naftę do podpalenia kościoła. Podziwiam tego mojego krewnego, że wytrzymał tyle, aby dopiero przed śmiercią powiedzieć co tam się wydarzyło. Jego kolega już nie żył kiedy o tym mówił.

[don Enrico]

Widziałem tę cerkiew na początku lat 90 ubiegłego wieku i była w stanie opłakanym. Ale super że została odnowiona. Szkoda, że nie pełni funkcji sakralnych,tylko, że nie ma dla kogo. Z Korczminem wiąże się jednak trudna historia, której fragment znam osobiście. W tej miejscowości żyli katolicy i prawosławni. Ale przyszedł taki dzień, że katolików zapędzono do kościoła katolickiego, obłożono słomą i podpalono. Mam taką relację osobistą od nieżyjącego już od wielu lat mojego dawnego krewnego, który jako jeden z nielicznych przeżył to wydarzenie, a potem przez dziesiątki lat żył w tym miejscu z prawie równieśnikiem, który przynosił słomę i naftę do podpalenia kościoła. Podziwiam tego mojego krewnego, że wytrzymał tyle, aby dopiero przed śmiercią powiedzieć co tam się wydarzyło. Jego kolega już nie żył kiedy o tym mówił.

Niesamowite,
Szkoda że nie ma lektury z historii tego rejonu
..... a może jest , tylko ja nie wiem ?

[Wojtek Pysz]

[....] W tej miejscowości żyli katolicy i prawosławni. Ale przyszedł taki dzień, że katolików zapędzono do kościoła katolickiego, obłożono słomą i podpalono. [....]

Czy to na pewno zdarzyło się w Korczminie? Mieszkańcy Korczmina (w liczbie ok. 800) nie byli wyznania prawosławnego, lecz grekokatolikami. Świątynią parafialną dla tutejszych rzymskich katolików (w liczbie ok. 40) był kościół w Żniatynie. Oprócz cerkwi istniała w Korczminie kaplica, ale miała wezwanie Uspienia M.B., co sugeruje przynależność do obrządku wschodniego. Nie spotkałem żadnych pisanych materiałów o kościele rz.-kat. w Korczminie.

[don Enrico]

No właśnie, czy obojętnie powinniśmy przejść obok faktów historycznych ( tych zamilknionych również)
Tendencyjny ukraińskie aporyf podaje że we wsi

Wg W. Kubijowicza w 1939 r. wieś liczyła 1177 mieszkańców, w tym 990 Ukraińców, 180 Polaków (w tym 60 kolonistów i 70 zlatynizowanych Rusinów) i 10 Żydów.

inne źródła mówią :

W do*linie potoku, przy granicy wsch. obszaru, leżą zabudowania wiejskie, na płd. od nich cegiel*nia i leśniczówka. Na płd.-zach. od zabudowań wiejskich leży folwark. Zresztą leży na pra*wym brz. Rzeczycy las (Nawrycze i Wielki las), a tylko wzdłuż płn. granicy pastwisko. Na lew. brz. Rzeczycy leżą orne pola i pastwi*ska. Własność większa(Felicyi Serwatowskiej) na roli or. mr. 459, łąk i ogr. mr. 114, pastw, mr. 4, l


Ale wynika z tego że, była ludność polska
Tu dochodzimy do tego co miejscowym sugerowano w latach 1944-1947
Oryginale pisma znajdziecie w muzeum Kresów w Lubaczowie , a brzmiały tak : Polacy mieszkacie na ziemi ukraińskiej , wyprowdździe się albo zginiecie ( tłumaczenie luźne)
ps. zapraszam do Muzeum Kresów w Lubaczowie

[Piotr Niedziela]

Nie wiem czy to była kaplica obrządku wschodniego, czy kościół w Żniatynie. Ja mam tylko relację starszego mieszkańca, a jego relacja dla mnie wtedy była porażająca. Nic więcej na ten temat nie wiem.

[Browar]

No właśnie, czy obojętnie powinniśmy przejść obok faktów historycznych ( tych zamilknionych również)

Za książką STANISŁAW JASTRZĘBSKI - LUDOBÓJSTWO NACJONALISTÓW UKRAIŃSKICH NA POLAKACH NA LUBELSZCZYŹNIE W LA TACH 1939-1947

"KORCZMIN, gmina Tamoszyn Była to wieś o ludności mieszanej polsko-ukraińskiej. Ukraińcy stanowili nieznaczną większość. W 1931 roku wieś liczyła 1090 osób Dnia 22 lutego 1944 roku banderowcy zamordowali Bronisława Grochalę (lat 45), Józefa Kurpisza (lat 33), Bronisława Skowrońskiego i uciekiniera z Wołynia o nie ustalonym nazwisku (lat około 35). Wszystkich pochowano na cmentarzu w Korczminie. Z kolei 19 marca 1944 roku banda upowska dokonała ponownego napadu na wieś mordując 12 osób i paląc wszystkie zabudowania. Zginęli wówczas: Władysław Bodnar (lat 55), Piotr Bodnar, Józef Grochal, Władysław Górnicki, mężczyzna o nazwisku Jaremczuk, Władysław Kurpisz, mężczy zna o nazwisku Perowski, Adela Wróbel, Michał Wróbel oraz mężczyzna o nie ustalonym nazwisku - uciekinier z Wołynia. Łącznie z rąk UPA zginęło w tej wsi 16 Polaków. Ponadto w 1946 roku upowcy zamordowali kilku swoich rodaków Ukraińców, byli to: Dmytro Kakul, Iwan Kowal, Iwan Wygranowski i jego żona.
20. Of. 16 P + 4 U"

A Muzeum Kresów w Lubaczowie znakomite jest.