Mapy Bieszczadów...

**barszczu** · 09-05-2005, 11:52

Przenosząc dyskusje na temat map i nazewnictwa na nich z "oftopiku" (tym bardziej, że w zamierzeniu jest on wątkiem nie związanym z Biesami) proszę szanownych forumowiczów o wypowiedzi na temat bieszczadzkiej kartografii. Ze swojej strony postaram się sprowokować zasłużonych bieszczadzkich kartografów i badaczy nazewnictwa, a może i innych wydawców (m.in. W. Krukara i byc może też Pitera [o ile ma dostep do netu], być może też kogoś z wyd. Compass) o zabieranie głosu w rzeczonej sprawie

Rafał Barski
www.ruthenus.pl
wydawca "sześćdziesiątki" Bieszczady (2004) i "czterdziestki" Bieszczady Wysokie. BdPN (2003, 2004)

**barszczu** · 09-05-2005, 13:01

Długi

I tak podziwiam Twoją dociekliwość - wg mnie to już wyższy stopień wtajemniczenia!
Wiec przeczytaj (bo pewnie nie chcesz siegnąć do "Słownika..." Fastnachta): Sawkowczyk to nazwa poźniejsza, pierwotnie nazywał się Ralska Volia (1541), w 1580 roku wymieniany już jako Sawkowa Wola (od kniazia Sawki), natomiast poddając w wątpliwość prawidłowość brzmienia nazwy Rajskie zapewne powtzarzasz za T.A. Olszańskim (artykuł o nazewnictwie tegoż w przewodniku Rewasza - wszystkie nowsze wydania). Natomiast brzmienie nazwy Rajskie w dokumentach z XV wieku (wg Fastnachta) jest następujące: 1425 - Ralske, 1436 - Rayskie, 1441 - Ralskye, 1482 - Ralszke, a 1493 znowu Rayszkye. Wiadomym jest (tu Olszański się nie myli), że nazwa powinna brzmieć Ralskie - wywodzi te nazwę od pola ornego, ale już w późnym sredniowieczu ktoś tę nazwę przekręcił i taka się utrwaliła.
Uwierz, że W. Krukar nad każdą taka nazwą umieszczoną na mapie mocno się zastanawiał - jego praca jest baaaardzo interdyscyplinarna - pamietam, kilka lat temy był problem z recenzentem - w końcu znalazł się aż w Poznaniu!
Gdy zaczęliśmy robić tę mapę to tez miałem wiele wątpliwości ale Wojtek potrafił każdą rozwiać i udowodnić, że ma być tak a nie inaczej. Oczywistą sprawą jest, że wielu nazw nie udało mu się rozszyfrować ale akurat są to takie które nie występowały na innych mapach. I jeszcze jedno - po jego publikacji, już nie pamietam, w którym Płaju na temat Połoniny Wetlińskiej oraz po ukazaniu się pierwszego wydania mapy "Bieszczady Wysokie. BdPN inne wydawnictwa zaczęły stosować na swoich mapach (metodą tzw. "zerżnięcia" nazwy Roh i Osadzki Wierch (szczyty Połoniny Wetlińskiej), nazwy, których przywrócenie do użytku także w kartografii możemy zawdzieczać tylko i wyłącznie Wojtkowi Krukarowi.

Misiekjakub!

Będziemy robić całkiem nowe warstwice! Kiedyś, na etapie powstawania podkładu do "sześćdziesiatki" jeden stary i doświadczony kartograf z Warszawy, napisał mi: w zasadzie robienie nowych map polega na przerysowywaniu z innych map!. Wydawnictwa kartograficzne często umyślnie wstawiają na swoje podkłady różne błędy, żeby potem rozpoznać kto powielił taki błąd na swojej mapie. Sprawa warstwic nie jest taka prosta, ale zadaliśmy sobie wiele trudu zeby zrobić je w miare przyzwoicie - gdy się porównuje warstwice WIG, czy powojenne tzw. "powiatówki" z tym co jest w terenie to czasem, aż się chce zapłakać. Wypadałoby na nowo skartować Bieszczady!!! Oczywiście, że są nowoczesne metody generowania warstwic ze zdjęć satelitarnych i takimi też się posługujemy. Współpracujemy w tej materii z zakładem GIS Instytutu Geografii UJ, ale z powodu: 1.zalesienia i głebokich dolin, 2. braku bardzo dokładnych zdjęć, metody takie są pomocne tylko w niektórych fragmentach terenu. I na razie to byłoby na tyle :D

Rafał Barski
www.ruthenus.pl

**długi** · 09-05-2005, 13:48

Dzięki Rafale za wyczerpujące wyjaśnienia. Nie to, żebym się czepiał, albo wątpił w fachowość zespołu i osoby W. Krukara. Ot przez przypadek nabyłem z ciekawości "Połoniny" z 1988 roku, gdzie jest przedrukowany artykuł Fastnachta z Profili i przeczytałem.
Dziś zasiądę do "czytania" mapy. Uwagami się podzielę.
Jeszcze raz dzięki za szczegółowe wyjaśnienia
Długi

**barszczu** · 09-05-2005, 13:50

Za cenne uwagi, które bedą naniesione na mape przewiduję gratisy - wydawnictwa związane z Biesami

**misiekjakub** · 09-05-2005, 14:33

Bardzo mnie cieszy to co napisałeś, że będziecie robić całkiem nowe warstwice!
Ja do tej pory (od 2002 r.)chodziłem po Biesach z mapą Compassu, która wtedy była dla mnie objawieniem - po latach męki z akukiem - pepewukiem (nazwa wzięła się stąd, że ile razy stojąc gdzies w terenie z mapą i usiłując przezwyciężyc "dysonans poznawczy" mapa - teren miałem wrażenie jakby jej autor stał mi zaplecami i śmaił się "a kuku!"), a potem po chodzeniu z trudną w odbiorze, a miejscami nieczytelną (słabość kopii podkładu wigowskiego) mapy Pitera.
Mapy Compassu są bardzo dobre - przewyższają waszą "60" właśnie odwzorowaniem form terenu, mają więcej warstwic i chyba lepiej rozmieszczonych. Ale z drugiej strony muszę dodać, że na starzsych wydaniach Compassa (I i chyba II) warstwice w niektórych miejscach się ... przecinały. Ciekawe, czy to był z ich strony taki zamierzony błąd o którym piszesz czy zwykła niedoróbka :)
Na waszej "60" mam też problem z drogami. Mam wrazenie, że w niektórych miejscach przebieg dróg polnych, leśnych i ścieżek jest uproszczony. Jeden przykład - z przeł. Hyrcza do Łopienki schodzi droga, która mniej więcej w połowie się rozwidla; ramię południowe wychodzi wprost na cerkiew w Łopience, a ramię północne - ok. 500 m od cerkwi w dół doliny. Na drukowanej "60" jest tam tylko jedna droga, stanowiąca rodzaj wypadkowej pomiędzy obiema istniejącymi w terenie.
Z drogami wiąże się też inny problem - trudno rozróżnić ich oznaczenia. Np. szutrowe stokówki będące w zasadzie zamkniętymi leśnymi drogami zakładowymi tylko minimalnie się różnią od dróg (teoretycznie przynajmniej

) asfaltowych niższej kategorii. Są to raczej drogi drugorzędne w skali regionu, ale dla turysty ważne, np. Stuposiany - Muczne - Tarnawa i dalej; czasami jest na nich nawet komunikacja PKS (np. Terka - Kalnica). Różnica w odwzorowaniu tych dróg i stokówek jest zbyt subtelna (ten sam kolor i kreska, minimalna różnica szerokości - rzedu ułamków milimetra). Ja osobiście nie mam z tym problemów, bo znam na tyle teren - ale jeśli ktoś wybierze waszą mapę jadąc w Biesy po raz pierwszy, to może się zakręcić

Odwzorowanie drożni na Compassie jeast IMVHO generalnie lepsze, choć różnica nie jest "przepaścista".
O nazwach nie będę się wypowiadał, pisali już o tym w poprzednim wątku inni, pisałem i ja.Tedy krótko tylko - to wspaniale, że zrobiliście mapę która przywraca nazewnictwo historyczne :D :D :D . Sugestia - myślę, ze walory użytkowe mapy podniosłoby podanie w nawiasach nazw obowiązujących współcześnie (urzędowych) - niedoświadczonym oszczędziłoby kłopotów z komunikacją, orientacją i dezorientacją w terenie. Poznawanie historii to jedno, ale mapa na wycieczce górskiej ma też służyć przejściu z punktu A do punktu B - a może się okazać, że na mapie są to punkty C i F - ot, siurpryza.
Przy okazji nazw - na papierowej wersji mapy (wyd. I) nie ma Roztok Dolnych koło Baligrodu. To znaczy wieś jest, ze wszystkimi szykanami, ale jest jak baton - "No Name". Bezimienna.
Dodajcie też koniecznie różnej maści ścieżki znakowane - dydaktyczne, histeryczne, spacerowe, przyrodnicze i Bóg jeden wie jakie jeszcze - jest tego masa, powstają stale nowe, a na waszej mapie większości z nich nie ma. Nie ma też ukraińskiego szlaku na połoninie Bukowskiej (Sianki - Opołonek - Kińczyk - Poł. Bukowska) - jest zaznaczony na nowej mapie Bieszcad w skali 1: 65 000, takiej foliowanej, nie pamiętam niestety wydawcy. Czytając posty na tym forum można się przekonać, że chodzą nim również nasi turyści - czemu go nie zaznaczyć?
To tyle "dokopywania". Teraz plusy.
Nie byłem jeszcze z waszą mapą w terenie, ale jak na nią patrzę to coś mi się widzi że macie NIEPORÓWNYWALNIE lepiej niż konkurencja odwzorowane pokrycie terenu - zadrzweiwienia każdego jaru i potoku, strumyczka itd. Zaznaczyliście też sporo polan, których na innych mapach nie ma. Wielkie brawa !!!!!!!!!!!!!! To ogromny plus i postęp.
Bardzo dobrze macie też opracowaną tzw. treść turystyczno -historyczną - na waszej mapie zlokalizować można masę reliktów przeszłości, których na innych mapach nie ma. W tej dziedzinie kiedyś ogromnym postępem był Compass, ale teraz został za wami baaaaaardzo daleko w tyle. Tutaj również gratulacje, choć zostało jeszcze masę rzeczy do zrobienia w tej dziedzinie. Jeśli planujecie zmianę skali na 50tkę, to więcej takich detali wam "wejdzie" - mapa będzie jeszcze doskonalsza historycznie,a wszak w Bieszczadach jedną z rzeczy przyciągających tzw. wytrawnych turystów jest odkrywanie śladów przeszłości.
Plusów wyszło objętościowo, jak widzę, mniej niż minusów... :( Ale za to są one bardzo ważkie.
Pozdrawiam gorąco

**barszczu** · 09-05-2005, 15:18