Heracleum to rodzaj z rodziny selerowatych, baldaszkowatych
( Apiaceae, = Umbelliferae) należącej do rzędu dereniowców. Cechą charakterystyczną rodziny jest kwiatostan typu baldach lub baldach złożony, kwiaty drobne 5-krotne przeważnie obupłciowe, liście złożone o układzie naprzemianległym. Owoc jest rozłupką, rozpadającą się na dwa opatrzone skrzydełkami lub żebrowane nasiona. Do rodziny selerowatych należą m.in. rośliny użytkowe ( marchew, pietruszka, koper ogrodowy, seler), przyprawy (kminek, kolendra, lubczyk), rośliny lecznicze (dzięgiel, fenkuł). Do rodzaju Heracleum należy ok. 70 gatunków roślin będących głównie bylinami, rzadziej roślinami dwuletnimi, zasiedlających strefę umiarkowaną i ciepłą półkuli północnej.
Gatunkiem pospolitym w Polsce jest barszcz zwyczajny Heracleum sphondylium, zwany także – “niedźwiedzią łapą”. Roślina występująca na łąkach i pastwiskach osiąga wysokość ok. 1,5 m . Dawniej (do XVII w. ) ze zbieranych w maju liści przyrządzano kwaśną polewkę zwaną także białym barszczem polskim.
Jako rośliny wprowadzone do flory krajów europejskich, w tym również do Polski, należy traktować dwa spokrewnione ze sobą gatunki kaukaskie: barszcz Sosnowskiego Heracleum sosnowskyi oraz barszcz Mantegazziego Heracleum mantegazzianum. Zaciągnięte jako rośliny pastewne bądź ozdobne , dzięki łatwości rozmnażania, stały się groźnymi chwastami, wypierając z naturalnych stanowisk gatunki rodzime. Opanowały tereny głównie wzdłuż koryt rzek i cieków wodnych, nieużytki rolne oraz ogrody. W naszym klimacie osiągają znaczne rozmiary, ok. 3-4 m wysokości.
U ludzi, zetknięcie skóry z tymi roślinami wywołuje uczulenia na promienie słoneczne. Powodowane jest to obecnością w roślinach furanokumaryny, będącej prenylowaną formą kumaryny. Substancja ta rozpuszczalna w tłuszczach i rozpuszczalnikach organicznych występuje jako składnik olejków eterycznych, które mogą przenikać przez skórę wywołując efekt fotodynamiczny i prowadząc w konsekwencji do poważnych oparzeń z martwicą skóry włącznie.
Zakładki