Macewy z kirkutu w Cisnej

[Anyczka20]

"Cmentarz żydowski był usytuowany na zachodnim krańcu wsi, na granicy lasu, ok. 200 m na północ od drogi przez wieś. Ponoć w czasie ostatniej wojny Niemcy wywieźli niemal wszystkie nagrobki i użyli ich do umocnienia serpentyn drogi nad Habkowcami. Ostatnie dwie macewy z kirkutu zostały wykopane i wrzucone do jaru w latach siedemdziesiątych; cmentarz zaorano. Nie był jednak użytkowany rolniczo."

(S. Kryciński, Bieszczady. Słownik historyczno - krajoznawczy. Część 2, Gmina Cisna, Warszawa 1996)

Tak Pan Kryciński pisze o cmentarzu żydowskim w Cisnej. Wiele razy obiło mi się o uszy, że macewy z tego cmentarza leżą gdzieś w lesie przy serpentynach, niedaleko Habkowiec. Ale nie było sprzyjających wiatrów, aby to sprawdzić. Ostatnimi czasy troche siedziałam w tematach żydowskich i nadarzyła się okazja, a przede wszystkim chęć odnalezienia tych jedynych pamiątek po ludności izraelickiej z Cisnej. Zasięgneliśmy języka u Pana leśniczego z Habkowiec i bez problemu udało nam się odnaleźć te macewy. Leżą praktycznie przy samej drodze. Znaleźliśmy conajmniej kilkadziesiąt, ale jest ich tam na pewno dużo dużo więcej. Niestety wszystkie bez inskrypcji. Wygląda to tak, jakby ktoś celowo wcześniej niszczył front macewy z inskrypcją. Wątpie czy kiedykolwiek uda się je stamtąd zabrać i postawić w pierwotnym miejscu, zwłaszcza, że leżą tam już prawie pół wieku. Nie mniej jednak dokonaliśmy dokumentacji:
http://anyczka20.fotosik.pl/albumy/319359.html
Gdyby ktoś z Was wiedział coś więcej w tym temacie to piszcie śmiało. Teraz inaczej będę postrzegać ten odcinek drogi. A myślałam, że nic mnie już w Bieszczadach nie zaskoczy.....

[joorg]

... Ponoć w czasie ostatniej wojny Niemcy wywieźli niemal wszystkie nagrobki i użyli ich do umocnienia serpentyn drogi nad Habkowcami. Ostatnie dwie macewy z kirkutu zostały wykopane i wrzucone do jaru w latach siedemdziesiątych;.... A myślałam, że nic mnie już w Bieszczadach nie zaskoczy.....

To że faszyści niemiecy w czasie II wojny utwardzili macewami z Cisnej serpentynę nad Habkowcami to jest pewne i to wiedziałem , ale że reszta macew z Cisnej w latach 70 też tam trafiła to nie wiedziałem, dzięki Anyczka.
ps. oj zaskoczy nas jeszcze i to nie jedno....... w tych Bieszczadach.

[Anyczka20]

Nie Janusz, w latach siedemdziesątych "tylko" wykopano ostatnie macewy z kirkutu i wrzucono je do pobliskiego jaru. Zresztą jedna z nich leży tam do dziś (teren za ośrodkiem Perełka). Wtedy nie użyto ich do utwardzania drogi, przynajmniej nic w tym temacie nie wiadomo.

A propos tych macew, które leżą w Habkowcach, to można powiedzieć, że zatruły mi głowe całkowicie. Skonsultowałam się z jednym człowiekiem który być moze potwierdzi czy to na pewno są macewy. Choć ja nie mam wątpliwości, ale na swoim przekonaniu i małej wiedzy w temacie moge tylko snuć domysły. Najlepiej było by znaleźć choć kawałek inskrypcji na nich...ale narazie to się nie udało. Jak się coś więcej dowiem to napisze, bo może kogoś to interesuje.

[Piotr]

Jak się coś więcej dowiem to napisze, bo może kogoś to interesuje.

Pisz, pisz - interesuje. Widziałem część z tego, tylko bardziej zarośnięte - latem - nie przyszło do głowy że to mogą być macewy, więc nawet nie schodziłem (sądziłem ze jakieś stare płyty drogowe tam zrzucili). Ostatnio z J. gadalismy o tym - jakbym wiedział że to macewy to od razu bym mu powiedział gdzie to leży
Swoją drogą sam jestem ciekaw - bo dziwne trochę te macewy, nijak nie podobne do tych z Woli M. czy Lutowisk, może one są po obróbce w sensie przygotowania jako płyty czy coś. I ta grubość niektórych - no ale na macewach to ja nie bardzo... :)

[joorg]

... w latach siedemdziesątych "tylko" wykopano ostatnie macewy z kirkutu i wrzucono je do pobliskiego jaru. Zresztą jedna z nich leży tam do dziś (teren za ośrodkiem Perełka). Wtedy nie użyto ich do utwardzania drogi, przynajmniej nic w tym temacie nie wiadomo.
....

Niedokładnie przeczytałem Twój pierwszy opis i żle zrozumiałem , teraz już wiem.

[Anyczka20]

https://forum.jewish.org.pl/viewtopi...f9a8777c48dab1

Piotr jakby co to tu lookaj. Ale narazie nic nowego w sprawie. Ja początkowo też myślałam, że to jakieś słupki, czy płyty. Bo takich macew nigdy nie spotkałam. Ale na macewach to ja nie bardzo.... W każdym razie dziś obejrzałam kilkaset różnych zdjęć macew...i okazało się, że takie zakończone linią prostą też istnieja. A ja zawsze myślałam, ze mają mieć zakończenie półokrągłe albo trójkątne. Ale człowiek głupi jest i całe życie się uczy.
Zresztą Natasha słonko napisz mi co Ty o tym myślisz, żeby nie było, że farmazony splatam.

[Michał]

cze

Czy ta strona do której kieruje link jest bezpieczna? Komputer ma wątpliwości.

Możesz bezpiecznie - Anyczka się tam zaczęła udzielać!

A w temacie - to nie są macewy. trochę logiki. Pamietam te składowisko pozostałości cmentarnych sprzed wielu, wielu lat. I wspomnienia "Dziadka" z Baligrodu (tego z przystanku jakby ktoś o co pytał).
Porównywałem z Jabłonkami, z Cisną, z Kołonicami i paru tam innymi.
To nie to - a co?

Chciałbym móc jeszcze raz porozmawiać z Dziadkiem - ale to nierealne.

Chętnie się czegokolwiek dowiem w tym temacie.

Pozdrówka

[natasha]

https://forum.jewish.org.pl/viewtopi...f9a8777c48dab1

Piotr jakby co to tu lookaj. Ale narazie nic nowego w sprawie. Ja początkowo też myślałam, że to jakieś słupki, czy płyty. Bo takich macew nigdy nie spotkałam. Ale na macewach to ja nie bardzo.... W każdym razie dziś obejrzałam kilkaset różnych zdjęć macew...i okazało się, że takie zakończone linią prostą też istnieja. A ja zawsze myślałam, ze mają mieć zakończenie półokrągłe albo trójkątne. Ale człowiek głupi jest i całe życie się uczy.
Zresztą Natasha słonko napisz mi co Ty o tym myślisz, żeby nie było, że farmazony splatam.

Anyczka,Ty jesteś mądrzejsza niż ustawa przewiduje więc nie obawiaj się,że wymkną Ci się na światło dzienne jakieś farmazony.Masz rację-macewy z reguły "zamknięte są" łukiem - półkolistym,kotarowym,odcinkowym(jakby ścięty z obu stron łuk) z naddatkami (zwykle ćwierćkolistymi),cokolikami etc.Jednak w dużej mierze są one też w formie prostokąta - nie rzadko ze ściętymi narożnikami.Trzecia grupa macew to takie zupełnie z innej bajki,czyli w kształcie pomników,obelisków,pni drzew,nawet piramid,nagrobki lastrikowe,tumbowe,ohele etc.W tym przypadku mielibyśmy do czynienia - jak słusznie zauważyłaś - z macewami prostokątnymi.Tyle tylko,że to co widzimy jako zwieńczenia,czyli te jakby "przykrywki" poziome,to jak na mój gust zwykłe daszki,które miały charkater wyłącznie zabezpieczenia przed warunkami atmosferycznymi.Niemniej jednak na pewno nie możemy mieć wątpliwości,że to "góra" - "dół" macewy pozostawał nie obrobiony z racji tej,że wkopywano go głęboko w ziemię.
To,na co zwrócił mi uwagę J.,czyli sprawa domniemanego celowego zniszczenia frontów kamieni (no bo dlaczego nigdzie nie można doszukać się ani milimetra inskrypcji?) to prawdopodobnie najzwyklejszy na świecie,ohydny wandalizm - płyciny z inskrypcjami często były polichromowane,często litery złocono lub kolorowano,a całość umieszczano na stosunkowo lepszym materiale (nagrobki z reguły wykonywano z piaskowca - kamienia nietrwałego, który szybko ulegał zniszczeniu) - niekiedy ta swoista "wklejka" była nie inaczej ale z marmuru! Anyway - był to niezły kąsek dla rabusiów.
Źle się stało,że nie da się odnaleźć ani krzty inskrypcji - to pozwoliłoby nam na bardzo ogólne,wstepne spekulacje co do czasu powstania macew.Tło,sposób rycia liter,ich wielkość,wreszcie strona merytoryczna tekstu i alfabet,w jakim go wykonano (nie tylko przecież hebrajski,ale też łaciński) - mają w trakcie badań największe znaczenie.Ale nie oszukujmy się - nagrobki nie moga być stare,skoro cechują je takie a nie inne zwieńczenia.
To tyle "z marszu" - nie ukrywam,że mocno mnie zaskoczyło niniejsze odkrycie i przy okazji ogromnie ucieszyło.Obiecuję przyjrzeć sie temu wnikliwie i śledzić temat.Jeśli ktoś miałby ew jakieś zastrzezenia bądź pytania - bardzo prosze zastrzegać i pytać :)))

Odkrywcom gratuluję odkrycia,badaczom - chęci i energii.Jesli mielibyscie jakieś dokładniejsze zdjęcia - bardzo proszę o podesłanie.
Pozdrawiam wszystkich bardzo serdecznie!

natasha

[Anyczka20]

A w temacie - to nie są macewy. trochę logiki. Pamietam te składowisko pozostałości cmentarnych sprzed wielu, wielu lat.

Michałku! Interesują mnie konkrety, więc bądź łaskaw się podzielić. Nie żebym sie upierała, że tam leżą na 100% macewy, ale jeśli jesteś pewien, że te ze zdjęć to nie macewy, to oczekuję, że podasz konkrety. A druga sprawa to w którym dokładnie miejscu znajdowało się owe składowisko cmentarne, o którym piszesz.
Gosiu zrobie Ci te dokładniejsze zdjęcia. Zresztą wracam tam w week - end, bo sie uparłam. Jeżeli faktycznie inskrypcje zabrano w celach rabunkowych, to jest szansa, że może choć maleńki kawałeczek się zachował. Bo jeżeli byłyby po obróbce, przygotowane jako płyty ( to co pisał Piotr) to wtedy marne szanse.

[Derty]

Hej:)
Oglądam te fotosiki z macewami i mam wątpliwości. Na większości zdjęć widać nie monolityczny twór, a 'murek' wykonany z różnistych głazów lepionych zaprawą. Czy macewy - tu pytanie do Natashy - mogły być zrobione z takiego materiału? Mnie się majaczy, że gdy pierwszy raz w życiu tamtędy dyrdałem na piechotę - w 1973 r. - to zakręty zabezpieczone były słupkami-murkami cementowo-kamiennymi. Niestety nie pamiętam dokładnie ich kształtu lecz być może uda mi się znaleźć jedyne zdjęcie z tego miejsca, jakie zrobili mi uczestnicy obozu. Siedziałem wtedy na takim murku i pozowałem z dumą - serpentyny były wówczas wielką atrakcją dla nas...

Też mnie zaciekawiła ta sprawa. Bieszczady kryją pewnie jeszcze wiele, wiele takich tajemnych obiektów.

Pozdrawiam,
Derty