Kwiatki-czyli botanizowanie w Beskidach Wschodnich

[marcins]

Lucyna wspominała coś o jałowcach, więc niech kolejnym gatunkiem przeze mnie przedstawionym będzie właśnie jałowiec, a sciślej rzecz ujmując subalpejski jego podgatunek czyli Juniperus communis subsp. alpina po polsku nazywany jałowcem halnym. Takson czasem ujmowany jest w randze gatunku jako Juniperus nana.

Jałowiec halny możemy spotkać przede wszystkim w piętrze subalpejskich zarośli i połonin, w wyższych pasmach również w piętrze alpejskim. Natomiast zdarza się bardzo często, że schodzi również w piętra niższe czyli przede wszystkim regla górnego (rzadziej dolnego), gdzie można go spotkać na zarastających pastwiskach, borówczyskach, połoninach, a czasem nawet zrębach lub lawiniskach.

W zasadzie w Beskidach Wschodnich jest już bardzo pospolity poczynając od połoninnych partii Bieszczadów Wschodnich i Połoniny Równej poprzez Gorgany, Borżawę, Świdowiec aż po Czarnohorę i Połoniny Hryniawskie. Natomiast w Bieszczadach Zachodnich jest bardzo rzadki - podawany jest z jednego stanowiska. Myślę jednak, że ma on szanse na liczniejsze zasiedlenie naszych Bieszczadów. W końcu nie na darmo ptaszki latają nie bacząc na granice i przenoszą różne nasionka, które wraz z dawką startową nawozu deponują w różnych, czasem dziwnych miejscach. Poza Beskidami Wschodnimi gatunek jest szeroko rospowszechniony w całych Karpatach i innych górach Europy. W Polsce rośnie w Tatrach, na Babiej Górze i na Pilsku oraz w Sudetach. Uznawany jest za relikt glacjalny. Niepewne dane o jego występowaniu pochodzą również z północnej części Polski. Podgatunek ten występuje także w arktycznej części Eurazji i Ameryki Północnej oraz na Grenlandii.

Najliczęściej można spotkać go pośród zarośli kosodrzewiny lub na zarastających połoninach. Z moich obserwacji wnioskuję, że znaczny wpływ na jego występowanie i dynamikę ma gospodarka pasterska oraz wypalanie połonin.

Krzew ma pokładajacy się pokrój w przeciwieństwie do podgatunku typowego, który ma pokrój kolumnowy i jedynie w przypadku przygniatania przez śnieg przybiera pokrój niby pokładajacy się, ale zawsze stara się rosnąć w górę. Igły ma krutsze i łukowato wygięte, w przeciwieństwie do podgatunku typowego prawie niekłujące. Krzew osiąga zazwyczaj nie więcej niż metr wysokości.

Kilka fotografii ukazujących jałowce halne:
1. Pokrój jałowca halnego rosnącego na trasie przepędu owiec i bydła w grzbietowych partiach Świdowca.
2. Jałowiec halny wraz z kosówką na gorganie na Sywuli.
3. W górnej strefie pietra subalpejskich zarośli w Czarnohorze.
4 i 5. Przypuszczalnie wypalone fragmenty jałowcowisk na połoninach zachodniej części Świdowca.
6. Pojedyńcze jałowce na intensywnie wypasanych połoninach w południowo-wschodniej części Świdowca.
7. Jałowce w otoczeniu młaki wełniankowo-turzycowej na Świdowcu.
8. Jałowcowiska na północnym skłonie Pikuja.
9. Wypalone połoniny oraz fragmenty zarośli subalpejskich z jałowcem halnym w zachodniej części ukraińskich Bieszczadów.
10. Opalone Jałowce w Bieszczadach Wschodnich.