Klasztor w Terce

[Marcin]

Czy wie ktoś coś więcej na temat nieistniejącego już klasztoru bazylianów w Terce?

[Stały Bywalec]

"Terka była jedną z pierwszych wsi założonych przez Balów z Hoczwi. Lokowana na prawie wołoskim, istniała już w 1463 r. jako "Tharnka" czyli tarnina. Na wzgórzu po drugiej stronie Solinki znajdował się klasztor prawosławny, wzmiankowany w 1489 r. Nie wiemy, jakie były jego losy; w 1780 r. już nie istniał. Dziś jedyną pamiątką po nim jest nazwa wzgórza - Monaster."
(...)
Źródło: Przewodnik "Bieszczady" wyd. Rewasz, wyd. IX, Pruszków 2002. (strona 365)

[Marcin]

<Na wzgórzu po drugiej stronie Solinki znajdował się klasztor prawosławny> no właśnie... Czy to możliwe że prawosławny klasztor utrzymał się w "morzu grekokatolicyzmu" do 1780r? Klasztor ten zapewne uległ kasacie po włączeniu Galicji do Austrii w 1772r podobnie jak większość klasztorów w zaborze austryjackim.

[Stały Bywalec]

Marcin:
"Czy to możliwe że prawosławny klasztor utrzymał się w "morzu grekokatolicyzmu" do 1780r? Klasztor ten zapewne uległ kasacie po włączeniu Galicji do Austrii w 1772r podobnie jak większość klasztorów w zaborze austryjackim."

Pierwsza wzmianka istnienia klasztoru datowana jest na 1489 r. Inna z kolei wzmianka dostarczyła historykom dowodu, że w 1780 r. klasztoru już nie było. Zważ jednak, że unia prawosławno-katolicka (brzeska) została zawarta w 1596 r., ale przemyscy biskupi prawosławni (pod których kościelną jurysdykcją był teren dzisiejszych Bieszczad) "opierali się" jej dość skutecznie aż do 1681 r.

O likwidacji klasztoru musiały przesądzić jednakże inne względy. Zacytowana przeze mnie informacja z "Przewodnika", jakkolwiek przytoczyłem ją wiernie, jest chyba nieścisła: nie był to klasztor prawosławny, a przynajmniej przestał takim być już w XVII w. Bazylianie (jeśli to był ich klasztor !) opowiedzieli się bowiem za unią brzeską (1596 r.), mieli się dość dobrze aż do rozbiorów, a późniejsze tarapaty z zaborcą dotyczyły jedynie zaboru rosyjskiego (likwidacja zakonu w 1839 r., wraz z całym Kościołem unickim) i tzw. Królestwa Polskiego, czyli też zaboru rosyjskiego - jednakże na innych warunkach (tam likwidacja zakonu i Kościoła unickiego nastąpiła w 1872 r.).
Natomiast pod władzą Austriaków zakon bazylianów przetrwał. Na polecenie Papieża Leona XIII został poddany bezpośredniej jurysdykcji Stolicy Apostolskiej.
Tak więc hipoteza o likwidacji klasztoru w Terce na skutek kasaty zakonu bazylianów jest na pewno niesłuszna. Administracja austriacka (później austro-węgierska) udzielała poparcia władzom i instytucjom Kościoła greckokatolickiego chcąc zjednać sobie Rusinów, w których z kolei widziano przeciwwagę i hamulec dla polskich aspiracji niepodległościowych w Galicji.

Marcin, a skąd w ogóle wiesz, że w Terce był klasztor bazylianów (tak napisałeś, rozpoczynając tę dyskusję), a nie jakiś inny prawosławny, który "oparł się" unii ? Bo albo Ty masz rację ( wtedy informacja w "Przewodniku" jest rzeczywiście nieścisła), albo tam faktycznie stał klasztor prawosławny - prawosławny aż do końca swoich dni.

Pozdrawiam



Wiadomość została zmieniona (01-12-03 13:52)

[iza]

Stały Bywalec napisł:

Bazylianie (jeśli to był ich klasztor !)
> opowiedzieli się bowiem za unią brzeską (1596 r.), mieli się
> dość dobrze aż do rozbiorów, a późniejsze tarapaty z zaborcą
> dotyczyły jedynie zaboru rosyjskiego

-o i tu ja posiadam inne wiadomości : również polityka austryjackich zaborców dązyła do likwidacji jak największej liczby zakonów.
W całej monarchii austro -węgierskiej za rządow cesarza Józefa II
drastycznie zmniejszono liczbę klasztorów .


(
> Tak więc hipoteza o likwidacji klasztoru w Terce na skutek
> kasaty zakonu bazylianów jest na pewno niesłuszna.
> Administracja austriacka (później austro-węgierska) udzielała
> poparcia władzom i instytucjom Kościoła greckokatolickiego
> chcąc zjednać sobie Rusinów, w których z kolei widziano
> przeciwwagę i hamulec dla polskich aspiracji
> niepodległościowych w Galicji.

To jak do tego co pisze S.B ma sie :
- likwidacja np. klasztoru w Uluczu , czy Rybniku ?
-próby cesarza Franciszka I podporządkowania monasterów bazyliańskich
monasterowi przemyskich jezuitów
-wszystkie inne dzialania które z czasem przyniosły efekt spadku powołań i trudności finansowych wielu zakonów , a w rezutlacie końcowym ich upadek .

I .............. tak sie zastanawiam , co tu czytać i komu wierzyć .

Ja sie już pogubiłam

Pozdrawiam

[Marcin]

"hipoteza o likwidacji klasztoru w Terce na skutek kasaty zakonu bazylianów jest na pewno niesłuszna" w różnych fazach polityka Austii wobec kościoła i cerkwii w zaborze galicyjskim się zmieniała i tak na samym początku zlikwidowano sporo klasztorów niezależnie czy wschodnich czy zachodnich... Za przykład można tu podać (oprócz Ulucza i Rybnika) klasztor w Zagórzu. Więc tak do końca pewnym być nie można, ale poszperam jeszcze w "Słowniku historyczno-geogr.ziemi sanockiej" A. Fastnachta (podobno wyszło nowe wydanie tego słownika) Tam coś musi być...
"a skąd w ogóle wiesz, że w Terce był klasztor bazylianów" spotkałem się z tym w kilku miejscach o choćby na tej stronie:
http://www.karpaty.edu.pl/teams/drug...szcz/htm/t.htm
(być może nie jest to źródło, ale skąś musieli to wziąść)
"I .............. tak sie zastanawiam , co tu czytać i komu wierzyć" Iza uwierz mi...
Mi możesz zaufać :)

[Stały Bywalec]

Izo, żaden Rybnik nie leży na terenie b. zaboru austriackiego (Galicji), tylko:
jeden Rybnik - niedaleko Gliwic i Raciborza,
drugi Rybnik - na północ od Białegostoku (i tam był chyba ten klasztor bazylianów, o którym wspomniałaś).

Ulucz - tak, w Galicji.

Podtrzymuję to, co ogólnie napisałem: administracja austriacka nie dążyła do likwidacji zakonu bazylianów, gdyż był jej obiektywnie wygodny (wokół niego skupiała się nowo powstająca inteligencja ruska, będąca przeciwwagą "niebezpiecznej" polskości). Ten czy ów klasztor być może zlikwidowano, z jakichś doraźnych względów. Kościół greckokatolicki też podlegał (i podlega) pod Rzym, a więc jakieś nieprzemyślane represje mogłyby tylko ... odwrócić unię.

Pozdrawiam

[iza]

Tak jest Stały Bywalcze , masz rację -Rybnik być może żaden w chwili obecnej nie leży na tym terenie .
Ale nic ,mam kolejny klasztor w Żurawinie ( koło) Lutowisk - no teraz nawet jak nie znajdziesz Zurawina to z pewnościa ten zabór będzie.
A jak tu sobie siedzę i czytam to mam jednak poważne wątpliwości ,
po prostu nie wiem o co chodzi .
S.B pisze coś zupełnie sprzecznego z tym co B.Augustyn ...............
a może ja czytać nie potrafię ?.............. nie chyba jednak tylko głupieje


a i jeszcze klasztor w Kołodence też zlikwidowany ( a nie wiem gdzie to jest )



Wiadomość została zmieniona (01-12-03 23:13)

[Stały Bywalec]

Izo, sięgnijmy zatem do "najwyższego autorytetu" - Wielkiej Encyklopedii PWN (t. 3, str. 333):
"bazylianie
(...)
Bazylianie przyczynili się też do rozwoju piśmiennictwa w języku ukraińskim; w następstwie rozbiorów Polski działalność bazylianów była systematycznie ograniczana, a klasztory kasowane przez zaborców. Ostatnie klasztory bazylianów zostały zlikwidowane w Cesarstwie Rosyjskim do 1839 r., a w Królestwie Polskim - do 1872 r. Zakon bazylianów przetrwał w Galicji, gruntownie zreformowany 1882 przez jezuitów z inicjatywy prowincjała bazylianów, ojca Klemensa Sarnickiego, oraz na polecenie papieża Leona XIII - i poddany bezpośrednio jurysdykcji Stolicy Apostolskiej. Pod koniec XIX w. bazylianie zaczęli prowadzić pracę duszpasterską wśród emigracji ukraińskiej w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Brazylii i Argentynie. (...)

Reasumując:
1. Niegdyś był to zakon prawosławny, ale później unicki.
2. Musiał być co najmniej tolerowany w Galicji, skoro przetrwał aż do odzyskania niepodległości w 1918 r. Podlegał papieżowi. Nie zapominajmy, że Habsburgowie byli gorliwymi (przynajmnie deklaratywnie) katolikami.
3. Nigdy nie stał się zakonem rzymskokatolickim (pomimo współpracy z jezuitami), pozostał w rycie i organizacji Kościoła greckokatolickiego.

Pozdrawiam

[iza]

Stały Bywalec napisał/a:

> Izo, sięgnijmy zatem do "najwyższego autorytetu" - Wielkiej
> Encyklopedii PWN (t. 3, str. 333):
> "bazylianie
> (...)
> Bazylianie przyczynili się też do rozwoju piśmiennictwa w
> języku ukraińskim; w następstwie rozbiorów Polski działalność
> bazylianów była systematycznie ograniczana, a klasztory
> kasowane przez zaborców.

jeśli przez zaborców ,to ja rozumiem że przez wszystkich


> 2. Musiał być co najmniej tolerowany w Galicji, skoro przetrwał
> aż do odzyskania niepodległości w 1918 r.

i tu bardzo mi przykro ,nie zgodzę sie z Tobą . Z tego co ja czytałam ,
przetrwał dzięki uporowi i protestom bazylianów , mimo licznych prób kasacji


Serdecznie pozdrawiam