Karpacki zaradnik

[Lisk]

Witajcie , Moi Mili . Jako znany forumowy grafoman nie zaprzestałem swojej beskidzko - bieszczadzkiej 'tfurczości '.
Mając w forumowiczach przynajmniej kilku przychylnych "czytaczy" postanowiłem ponękać was kilkoma fragmentami nowo powstałego
' dzieła" Świat nie tak bardzo odległy w przeszłości . Przeplatanie się demonologi ludowej z wiedzą i to nie małą , ówczesnych niosących
pomoc - uzdrawiaczy.


,
Karpacki zaradnik


Z pewnym trudem konno , wspinał się krętą wyboista drożyną . Przemierzał od wyjazdu drugie już
pasmo niewysokich ale lesistych , potoczystych i kamienistych bezdroży .
Wyruszył z kierunku Wysokiego Słońca i zmierzał w Mroczne Strony . Kraina mu nie obca i kilka
razy już odwiedzona . Bez porównania zimniejsza , bardziej śnieżna i targana większymi dujawicami , rodzącymi się i wiejącymi z jego stron . Takoż to w porę kopnych zasp, wściekłych
oślepiających zamieci nie bardzo dałby się namówić na wojaże po tych dzikich wertepach.
Był potomkiem owych hardych i dumnych wypaśników , trudniących się chowem wszelakiej
maści i rozmiarów bydła .
W sztuce tej biegłość osiągano od nieprzeliczonych pokoleń wydeptując i spasając wysokie połoninne pastwiska. Długorogie siwe woły , mleczne czerwonej sierści krowy , wełniste czarne
i białej barwy owce. Hodując, użytkując i wymieniając nadmiar przychówku żyli we względnym
dobrobycie nie cierpiąc głodu i związanych z nim okropieństw.
Co roku przed zimą wędrowali hen w stronę Wysokiego Słońca , pędząc odkarmione rzeźne woły
wełniste owce . Po wymianie ciągnęli w rodzinne krainy taszcząc jak że potrzebne na co dzień
wyroby z żelaza i mniej zdatne ale przepiękne wzorzyste tkaniny.
Ten i ów zdobył i niósł w trzosiku księżycowej barwy srebro i słoneczne złoto.
Dla pozostających w domu żon i dziewczyn , dziewczyn, które żonami zostać zamierzały. Na kolczyki ozdoby zawieszki i medaliony.
Jurko Becza gdyż on to wspinał się ku przełazie był potomkiem stareńkiego rodu połoninnych
naparników . Nie wiadomo od którego pradziada ród trudnił się zielarstwem , leczeniem i pomocą
będącym w potrzebie . Potrzebujących zaś nie brakowało . Korzystali z mocy naparów , wywarów
i mielonych suszy zielnych , grzybowych i drzewnych. Wiedzę swą pożytkowali na niesienie po-
mocy nieszczęśliwcom nie potrafiącym sobie radzić w nierzadko okrutnej rzeczywistości.
Na większość trapiących ludzi trosk potrafili zaradzić i nikt do końca nie znał kresu ich wiedzy
i możliwości .
Pod wieczór zbliżył się do przełomy górskiej umożliwiającej łagodniejsze pokonanie wzniesień.
Od niepamiętnych czasów stała tam zajezdna przytuła , pozwalająca wędrowcom odpocząć
posilić się i przeczekać tu wariackie ataki chmarników , wiodących nabrzmiałe śniegiem , gradem
lub deszczem niebiańskie bałwany.
Zajezdnik i gospodarz przytuły dojrzał był już przybysza i pośpieszył wraz z młodym posłużnikiem
witać gościa. Znali się , więc z radością rozpostarł ręce . Postury i zapewne siły dobrze odkarmionego niedźwiedzia , przytulił Becza . Ten prężąc się zniósł uścisk kosmatego gospodarza.
Prócz sowitej zapłaty gospodarz liczył też na cenne rady przybysza znanego ze swojej wiedzy i
światowego obycia.
Serdecznie witam Beczu w moich skromnych progach – konia oporządź ; napój i owsa zadaj -
krótko rzucił do sługi . Wiodąc Jurka pod łokieć prowadził do przestronnej , oświetlonej
kilkoma kagankami izby. Przybysz wszedł i omiótł wzrokiem pomieszczenie.
Nieliczni goście podzieleni na grupy leniwie rozmawiali sącząc z grubych glinianych naczyń
złocisty piwny trunek. Pito więc piwo zaprawione ziołem , słodkościami [ w tym wypadku były
to maliny] zdarzali się miłośnicy trunku zmieszanego z żywicą jak i gustujący w doprawieniu
grubo kruszoną sola .
Przy leniwie trawiącym drewno kominku dostrzegł wędrownego uzdrawiacza duszy . Zwano tak
przemierzających świat grajków i wierszokletów umilających ludowi długie i mroczne pory.
Zaopatrzeni w różnego rodzaju instrumenty , przemierzali cały znany świat rymując pieśni i
przenosząc wszelakie nowiny .
Oczywiście nie omieszkali zbierać za swe usługi jakieś drobne datki.
Jurko przysiadł przy wolnym końcu zajezdnej ławy i natychmiast podbiegła do niego Dajna.
Latorośl i oczko w głowie zajezdnika . Wyrośnięta piękna panna o kruczoczarnych włosach
i oczach rzucających gwiezdne błyski.
Szlachetny Jurko – zaczęła – wspomóż biedną i znikąd nie mającą pomocy.
A cóż tam? – Jurko z zaciekawieniem nachylił się nad ławą w stronę Dajny.
Zaczęła cicho szeptać z roztargnieniem rozglądając się po izbie. Wszak wieści swe zamierzała
przeznaczyć tylko dla uszu przybysza.
Nachodzą mnie tu różni – zaczęła - I z bliska i z daleka . Nadziei żadnej nikomu nie czynię
piją więc na umór a przetraciwszy zapasy idą skąd przybyli.
Za mąż czas by ci – również szeptem wtrącił Jurko . Aj czas jeszcze – policzki dziewczyny
zapłonęły żywym ogniem. Niech przychodzą , weselej bywa , ale ten tam – oczami wskazała
nieodległy kąt , nie dość że rudy to już nie do zniesienia .Żyć mi nie daje , na podwórzu obłapia
i sprośne namowy mi czyni. Poratujcie bo chyba utłukę pijanice .
Czekaj , czekaj nic w zburzeniu nie czyń – zły to doradca . Masz tu – pochylił się i zaczął gmyrać
w swojej sakwie . Wyprostował się i w zamkniętej dłoni przez ławę podał jej wydrążony w drew-
nie pojemnik .Co to – wyszeptała , zaciskając w swojej dłoni podarek.
Nie musisz wiedzieć – powiem tylko że grzybek pewien pomieszany z nasionami z kolczastej
zbroi . Masz tego na trzy porcje i bardzo uważaj coby więcej nie zadać .
Pomoże – szepnęła . Tak myślę – Jurko mrugnięciem oka zapewnił.
Z ojcem wdzięczni będziem – żywo poderwała się śpiesząc do obsługi gości.
Zajezdnik zmierzał właśnie do stołu przybysza niosąc w rekach jadło i napitek.
Czym tam Wam głowę zawraca – swoich trosk zapewne w dostatku macie . .
Nie nic takiego – Jurko zdobył się na szczery uśmiech – ot takie tam dziewczęce fanaberie.
Udał że błahostka nie warta dalszego drążenia .
Coś was widzę trapi – spojrzał w zasępione oblicze gospodarza . Eee , psie krwie wilcy , zwlekły
się w okolice i przychówek mi psują . Na początek dwa psy stróże z podworca zabrały .
Boję się że podkop którejś nocy uczynią i do wieprzków mi się dobiorą . Co robić – drapał się po
rozczochranej głowie. W wilcze doły nie pójdą , onegdaj pognębiliśmy kilka i teraz moresu nabrały
Co robić – powtórzył z nadzieją utkwiwszy wzrok w przybyszu .
Znam sposób – Jurko odruchowo potarł dłonią czoło – u was nie stosowany to i skuteczny okazać
się może . Pociągnął spory łyk napitku rozwijając przed słuchaczem zawiłości konstrukcji .
Na odludziu – o co u was nie trudno – palisadę sklecicie w formie koła . Trzeba tam umieścić kozę
albo owce . Rzecz całą otoczyć drugim spiralnym częstokołem z bardzo zmyślnym wejściem .
Później już ino sprytnie zamykane odrzwia , tak i szczęścia trochę .
Wilk zawdy głodny – zajezdnik widać że podchwycił pomysł – przyjdzie …
Podniósł się od ławy , skłonił Beczowi i ruszył doglądać zajezdnej przytuły.
Jurko dostrzegł spojrzenie wędrownego muzyka , skinął ręką zapraszając go do stołu. Ten podszedł
i usiadł . - Jak cię zwą i skąd przybywasz – podsunął przybyłemu dzban z napitkiem .
Imię me Sławko Panie – a zwą mnie Banduryk . Zapewne od tegoż to instrumenta - podniósł
i brzdęknął kilka razy strunami.
Nosi mnie po najdalszych stronach toż i ludziom nowiny rozgłaszam a tych co słuchać zechcą
legendami i pieśniami raczę .
Rad bym poznać baśń jakąś , czasu jeszcze sporo nim spoczniemy – Jurko przesunął w stronę
Sławka brzęczącą monetę . Ten zręcznym ruchem pochwycił datek po czym uderzywszy w struny ,miłym miękkim głosem zanucił ;


Niegdyś żyła rusałka – niczym róży płatek
bo gdy Matka Natura na kimś złoży datek
swych nieziemskich zdolności , nie poskąpi trudu
raz choć by i na tysiąc można czekać cudu
Zażywając rozkoszy , po łące pląsała
w blask słoneczny ubrana , suknia w kwieciu cała
Miód i rosa jej trunkiem , nektar pożywienie
można więc żywic troskę ? Mieć jakieś zmartwienie?
Tak , iskierka zazdrości pięknisię drążyła
upatrzyła se ditka – najpierw bardzo miła
myśli – ech zostać panią mieć posiadłość swoją
rozkazywać tam rządzić , inni niech się boją
Wzięła go gdzieś na stronę w ucho jad mu leje
w głowie chyba masz plewy , spójrz co tu się dzieje
każdy bywa gdzie zechce – nie masz nic swojego
Stan to nie opisany zmierzaj więc do tego
by posiadać przynajmniej jedną górkę małą
niestety tu równina więc trzeba by całą
usypać– moc kamieni musisz nagromadzić
W twoją siłę ja wierzę – potrafisz zaradzić
coby nasza siedziba najpiękniejszą była
Żoną twoją zostanę – gdy dokończysz dzieła


Bardzo pragnął mieć żonę więc już łamie głowę
pędzi zbiera kamienie , znosi na budowę .
Składa coraz ich więcej , wnet góra powstaje
inny spojrzał coś przeczuł , sekret się wydaje .
Myśli - gorszy nie będę też zbuduję sobie
własny dom w formie góry , tam siedzibę zrobię
Tę poślubię za żonę ; co ma białe lica
górę od jej imienia nazwę zaś Krąglica
I tak jeden przed drugim , darli z ziemi skały
znosili układali , góry powstawały
Z morskich głębin też brali , efekt z tego taki
że do dziś znaleźć można , kamienne ślimaki
Skamieliny pradawnych mieszkańców głębiny
skąd się tutaj znalazły ? nie bez ditków winy.
Trafia się piękny kryształ ,gdy przyjdzie ochota
w krętym rabskim potoku znajdziesz ślady złota.
Przez tę swarną rusałkę – mówię tu bez zwidy
w jedno lato – nieomal – powstały Beskidy.


Śpiewak zamilkł . Dookoła zgromadzone towarzystwo z uznaniem kręciło głowami
rozpamiętując zasłyszaną balladę .
Zapewne szczera to prawda – Jurko ukradkiem tłumiąc ziewanie , podrapał się po głowie .
Spocząć już pora – jutro skoro świt ruszam . Podniósł się ociężale i niosąc swoje tobołki
skierował się w stronę kominka . Tu na obszernej ławie pościelił przyniesioną przez Dajnę
grubą wełnianą narzutę . Pod głowę ułożył swą podróżną sakwę .
Przeciągnął się z lubością i nie walczył już z ciężkimi opadającymi powiekami.
Ocknął się bladym świtem . Zebrał się z twardego posłania i podszedł do zajezdnej ławy zastawianej już przez gospodarza jadłem i napitkiem . Wyczuł miłą woń parzenicy wiśniowej .
Drobne gałązki wiśni zalane wrzątkiem i odczekane co by naciągły . Ułamał kawał pieczonego
na watrze podpłomyka i przełożył go słuszną pajdą owczego sera .
Panie – Banduryk szeroko ziewając podszedł do ławy Becza .-- Jeżeli jedziecie przez przełazę
i później ku dolinom to zabrał bym się z wami – raźniej będzie.
Nie mam nic przeciwko – Jurko dopił parzenicę wiśniową i powstał zbierając się do wyjścia.
Zjechali już ze stromych zboczy – posuwając się wzdłuż wartkiego potoka .
Co rusz zasilany kolejnym strumykiem , wzbierał się w sobie , hardział i coraz gniewniej toczył
swoje krystaliczne wody.
To w nim miało by trafiać się to złoto z ballady ? - Jurko z uśmiechem spojrzał na pieśniarza .
Ten , jakby nieobecnym będąc i pytania nie słysząc wyrecytował ;


Szczyt zerwany wybuchem w mgłach spowity chowa
płaszczem z mogił okryta , ona - Manilowa


To ta góra po prawej – co ty tam o niej mówisz? Jurko przyhamował wierzchowca chcąc lepiej
słyszeć Sławka.
-E nic nic , samo coś przyszło do głowy – często nie wiem skąd to się bierze .
Dokąd Panie zmierzasz , bo ja na rozstajach w lewo pojadę . Śpiewak chciał jak najszybciej
odwrócić uwagę Becza .
Jarmark się szykuje – to i pewnie zarobić coś się uda.
Mi w prawo wypada skręcić , do tej osady za tym ciasnym przejazdem zdążam.

• A za czym że to do tego siedliska zmierzacie ? - Sławko przybliżył się zaciekawiony.

Wiedział że Becz , słynny na okolicę nie jechał gdziekolwiek ot tak sobie.

• Wezwano mnie , co bym z chowańcem porządek uczynił .
• Chowaniec – wychowanek , tak nieraz słyszałem , tajemnicza i upiorna istota.

Skąd się toto bierze – rzeknijcie Beczu .

• Wiadomym jest – Jurko poprawił się w siodle – że kto zechce mieć takowego pomocnika

jajo kurze zdobyć musi . Jajo od zupełnie czarnej kury . Nosić je później trzeba w chuście pod
lewą pachą . Zamówić , zaszeptać po wykluciu. Wychowanek pomocny bywa , czy to w gospodarskich czy też czarownych poczynaniach. Dzieciska i chałupę przypilnuje , wlezie gdzie
wleźć nie podobna i uczyni co zrobić trudno. Pamiętać należy że nie znosi soli .
Poczęstowany nią w furię wpada i trudny jest do ugłaskania . Swoim nie szkodzi i szkodzić nie
pozwala. Domy w których bytuje nie tykają pioruny , burze czy pożogi.
Przez nielicznych widywany jest pod postacią ni to kruka , ni to kota . Światła słonecznego
nie lubi , to i przesiaduje za dnia w beczkach czy też skrzyniach , okrytych gęstą narzutą.

• Zawadą sąsiadów staje się gdy pan jego odejdzie z tego świata . Nie mając nad sobą władzy

i opieki – dziczeje szybko . Szkody czyni w okolicy , nie cofając się przed fizyczną przemocą .
Pijanemu , wracającemu z karczmy na plecy wlezie – każąc mu dźwigać ciężar ponad siły.
Chaty poboczne nawiedza gdzie przesiaduje , śledząc życie domowników.
Straszy , niepokoi i zamęt sieje .
Dojechali wnet do rozdroży , gdzie Banduryk pociągną był w lewo , Becza zaś w prawo pojechał.
Przybywszy na plac , w centrum osady położony , zatrzymał,się przed zagrodą należącą do starszego siedliska . Przyjął go włodarz , ugościć chciał i sprawę z grubsza naświetlić .
Jurko chętnie zaproszenie przyjął , jadła i napitku tknąć jednak nie zamierzał. Umysł świeży
ruch sprężny i jasna świadomość niezbędna mu była . Wysłuchał tedy starszego , upewniając
się na ile jego doświadczenie pokrywa się z nowinami .
Wskazano mu też dom , troszkę na uboczu , gdzie po śmierci starego Barucha ostał był się wychowanek. Zmierzchało już gdy zielarz wybierać się począł

[Lisk]

Tekst najpierw do korektora , należało by dać - takie dochodzą mnie słuchy .
Zgadzam się ; poszukuję usilnie - gdyby coś - ktoś , wdzięczny będę .
A tymczasem fragmencik innego rozdziału :


Leniwie kołysząc się w siodle , powoli zmierzał w stronę niedalekiej rzeczki . Za nim kroczył
na rzemieniu prowadzony luzak , objuczony zebranym różnorakim zielskiem .
Zjeżdżał z łąk leśnych i nad leśnych połonin . Czas był do zbioru sposobny co Becz
skrzętnie wykorzystać zamierzał . Na jucznym rumaku kolebały się pęki ziela goździkowego
przez lud zwanego kuklikiem . Pomocne na dolegliwości brzucha , jak choćby biegunki bolesne.
Zajezdnicy maili nim piwa i nalewki , Jurko zaś korzeń kuklika z powodzeniem do farbowania
wełny , na rudo – złoty kolor , używał .
Na wewnętrzne dolegliwości wiózł przywrotnik , od wypaśników go zażywających ; pasterskim
zwany . Niemoc nerek tudzież wątroby , uleczyć potrafił .
Nad brzegi wartkiej górskiej rzeczki , wiodła go chęć ukopania kilku korzeni topienia zwanego
też łopuchem . Utarty , zmieszany z sadłem na skórne dolegliwości zdatny bywał .
Wiedział też że dziędzierzawa , diabelskie ziele o niepoznanej mocy rosnąć tu zwykło .
Nie używał go często i innym z rzadka stosować pozwalał . Źle dobrana porcja jeśli nie szaleństwo
to śmierć sprowadzała .
Dojeżdżając do strugi uchem złowił głuchy odgłos uderzeń kamienia o kamień .
Z za traw wysokich dojrzał kudłatego starca , który zdjęte z siebie liche odzienie moczył w bystrej
wodzie i monotonnie opukiwał płaskim kamieniem .
Podniósł głowę , spojrzał na przybysza i przybliżył się.
Witajcie Panie – proszalnik poznał był Becza - dajcie rady dobrej , wspomóżcie w potrzebie.
Co też za zmartwienie macie – Jurko domyślił się kłopotów włóczęgi .
Robactwo Panie odzienie me oblazło , nijak usunąć nie podołam – co czynić , inszej szaty nie mam
-Puki ciepło i słońce wysoko zanieście na skraj lasu . Na kopce robotnic mrówczych rozłóżcie .
W niedługi czas uporają się z natręctwem , Później tylko strzepnąć trzeba .
-Panie z wiatrem pędzę , życie mi ratujecie .
Becz zsiadł z konia i podprowadził do wody . Dziad proszalny pozbierał swój dobytek i grzebiąc
w sakwie podszedł . W wyciągniętej ręce dzierżył nieżywą gadzinę . - Weźcie Panie , dla was
zdatniejsza będzie . Jurko bez odrazy wziął podarek i obejrzał dokładnie . Powąchał a widząc że
świeża , skierował się ku swoim sakwom.
Przyda się , gadzinówkę sporządzę , sami ubiliście ? - A jakoś tak pod kostur podpełzła .
Proszalnik nie wdając się w dalsze dysputy żwawo zmierzał w stronę nieodległego lasu.
Jurko tymczasem do antałka napełnionego mocną okowitą , upychał stalowej barwy nieżywą żmije.
Gadzinówka , napitek nie służył do zamroczenia głów ludzkich . Częściej bydlęta nim ratowano
dolegliwością dotknięte różną . Lud wcierał zaś trunek w miejsca na ciele schorzałe , ulgi niekiedy
doznając.
Pod wieczór powoli dojeżdżał pod własną sadybę . Stała w przytulnej dolince nieopodal z gór
spływającego strumyczka . Od wiatrów odgrodzona szpalerem dorodnych jesionów. Przyjazne
to drzewo w mocarne korzenie zaopatrzone , za nic ma najdziksze nawet dujawice .
Z daleka dostrzegł kilkoro luda spoczywających w pewnym oddaleniu od sadyby .
Cierpliwie , nie bez ważnej przyczyny zapewne – oczekiwali gospodarza .
Sadyba z modrzewiowych bali wzniesiona – mieściła pod jednym dachem szereg użytkowych
izb . Mieszkalne pokoje graniczyły z wozownią i niedużą stajenką .
Pod wysokim progiem leniwie rozłożył się ogromnych rozmiarów pies pasterski .
Niby nie zwracając na nic uwagi , wyczuwało się że i niedźwiedź nie przedarł by się do chaty.
Z resztą nikomu nie zaświtało by w głowie wejść tam bez pozwolenia lub pod nieobecność
gospodarza . Widywano tam węże mleko z miski pijące , opowiadano o niewidzialnych i mrocznych sługach karpackiego zaradnika.. Becza choć znał te bajędy zbywał je milczeniem .
Domu strzec pomagały , szkody nikomu nie czyniąc.
Powitawszy oczekujących , zsiadł z konia , rozsiodłał i odprowadził do stajenki . Powrócił
rozsiadł się na ławie i gestem zaprosił przybyszów .
-Z czym tam moi drodzy przybywacie – odezwał się wodząc wzrokiem po nielicznej gromadce.
Pierwsza podeszła skromnie odziana kobiecina - Panie , Stefana chłopa mego jakaś zaraza
dopadła . Na oddech mu coś zaszkodziło i opuścić nie chce . Kaszle jednym cięgiem aż się
zanosi . Krwią pluć zaczyna - obtarła zapaską łzami nabiegłe oczy .
-Miodunki wam dam to mu napar uwarzcie – spod okapu chaty wziął wiecheć suszonego
ziela .- Nie trzeba , idźcie zdrowi – podał jej tym samym gestem odsuwając rękę wyciągniętą
z kilkoma miedziakami. Odeszła ukłoniwszy się z wdzięczności .
Podeszło młode małżeństwo , kobieta z dzieckiem przy piersi. - Panie imię pierworodnemu
nadali byście . Wiemy że trafnie to czynicie .
Jurko uśmiechnął się w duchu – lubił tą ceremonie i chętnie ją odprawiał .
Wziął wtedy delikatnie podanego mu malca i uniósł lekko przed sobą . Niewyraźnie wyszeptał
kilka zdań , po czym głośno zaczął wymawiać męskie imiona .
Malec gwałtownie oderwany od piersi donośnie wyrażał swoje niezadowolenie . Zamilkł i uspokoił się przy imieniu Maciej . - Zostało wybrane .
Ostatnia już grupa , widać w jednej sprawie – podeszła do Becza .- Panie – zaczął starszy
wąsaty przybysz .

• Ubiegłego roku suszę mielim okrutną i znikąd deszczu czy innego ratunku. Za namową starej wędrownej szeptuchy , dziewczę młode z szat rozdziane wodziliśmy po polach .

-I pomogło ? Jurko z zafrasowaniem potarł brodę .
Z początku a juści , polało rzęsiście – myślelim ; po kłopocie . Ale gdzie tam , dopiero się zaczęło.

• Musielim coś płanetnikom w szykach pomieszać i teraz mszczą się bezustannie .
  
• Śniegami sypią jak nigdy , w sianokos burzą i piorunem tłuką . Żąć zborze by niedługo

zmarnieje wszystko .
Z dziewuchą sposób mi znany , ale nie polecam go raczej . Innych chmurników wabi , co waszych
nad okolicą pieczę mających , rozsierdza.
-Wracajcie , niebawem przybędę i jakoś zaradzić spróbujemy.
W blasku porannego słońca zmierzał do osady dręczonej pogodowymi zawieruchami.
Sam był władny wpływać na bieg chmur i potrafił burze szkodliwą na manowce skierować .
Sztukę tę posiadł zdobywając laskę magiczną. Wyciętą z krzaka tarniny w gwieździstą równonoc
wiosenną . Tarnina w zachodnią stronę rosnąć powinna gdyż z tej strony większość chmur przybywa. Dawała moc ratowania ale z rozwagą bo innym szkodzić mogła.
Nie raz też nieszczęściu zapobiegł gradową chmurę nad lasy przepastne kierując .
Z płanetnikami natomiast to różnie bywało . Istoty na wpół mityczne z rzadka widywane .
Wywodziły się ponoć ze straceńców i samym sobie śmierć zadających ,
Szkodzić jakoś za bardzo nie szkodziły ale obrazy doznawszy , mściły się bez opamiętania.
Bywały domy , siedziby gdzie piorun raz po raz uderzał . Zawinione coś z chmurnikami być
musiało . Pustoszało siedlisko piorunem spalone , odbudowa daremną by była.
Zjeżdżał ze wzgórz , obficie bukiem porośniętych - od których to pasmo nazwę posiadło.
Zmianę też wnet zauważył , odkąd widok przestronniejszy się zrobił.
Jasność słoneczna przygasła stłumiona mgłami , wilgoć i mżawkę niosącymi .Śpiew ptaków
zamilkł . Dziwnie ponuro i mokro , jak na tę porę ; radością , żywotnością i blaskiem wybuchać
powinna . Jadąc wzdłuż pól uprawnych nie widział zwykłego o tej porze zgiełku , towarzyszącemu
siano żęciu . Śpiew kos ostrzonych osełką , okrzyki roztrząsających zżęte pokosy nie dobiegały
do uszu podróżnika . Gdzie nie gdzie dym snujący się po polach wskazywał przemoczonych
pastuszków , pilnujących pasącej się trzody.
-Witaj Beczu – dobrodzieju – jakoście obiecali tak i jesteście – starszy w osadzie z radością
witał przybysza.

• Do izby prosimy – trosk naszych i zmartwień wysłuchajcie .

Weszli do przestronnej jasnej izby . Dużą część pomieszczenia zajmował piec . Najważniejszy
i niezbędny w każdym gospodarstwie . Mieścił w sobie niegasnącą watrę , jak i czeluści do wypieku
chleba . Był też najmilszym miejscem wieczornego spoczynku . W zimy ostre , szeroką polepę
wyścieloną puchatymi kożuchami , brali w posiadanie zwłaszcza ludzie starsi .
Do nich cisnęła się zawsze wszelka drobna dziatwa.
Pod oknem otoczony tęgimi ławami stał stół mocarny . Wyszykowany z grubych , mocnych
modrzewiowych tarcic . Przy nim jadało się posiłki , na nim spoczywał potężny bochen razowego
chleba . Jurko usiadł przy stole , nieodłączną sakwę kładąc pod ławą , obok nóg swoich.
Do izby tymczasem zaczęło wchodzić coraz więcej gospodarzy . Rozsiadali się i bez słowa
zwracali w stronę przybysza. Na ich twarzach widniał frasunek , bo co ich mogło bardziej
zatrwożyć niż zbiory zaprzepaszczone .

• No zdajcie sprawę – Becza zwrócił się do gospodarza .

-Co by tu Panie dodać , ponadto co już wiecie . Susza onegdaj doskwierała to dziewczę po polach
włóczylim . Ale żeby przez to tak długo złość na nas mieli . Toż niepodobna .

• I mnie nie widzi się że to jedyny powód ich zemsty , inna przyczyna być musi .

Zaległa cisza . Deszcz bez ustanku siąpił i moczył przygasłą osadę .

• Może ta okowita jest nieszczęścia przyczyną – spod drugiej ściany odezwał się starszy gospodarz

Jaka okowita , o czym mówicie ? - Jurko z zaciekawieniem zwrócił się do starszego .

• Aa jakiś czas temu dwóch parobczaków dwa antałki znalazło . W jaskini pod Skibcami skryte były .

Do osady przynieśli i spiwszy się srodze , w boleściach okrutnych pomarli.
No i mamy zagadkę wyjaśnioną – Becza zatarł odruchowo ręce. - Wiedzieć wam trzeba że chmurniki mocną gorzałkę uwielbiają . Jedyna ich rozrywka w ciężkiej harówce z chmurami.
-Przeto ludziom zwykłym , pijać jej nie podobna . Mocy iście piekielnej – zresztą , sami widzieliście. - Ostało się trochę siwuchy ?

• Panie niewiele jej upili więc oba antałki prawie pełne . Nikt tego już później nie tykał .
  
• Odwieźć na miejsce należy a mnie by z płanetnikiem którymś się spotkać.

-Widywano obcego na wzgórzach po wschodniej stronie osady , nikt nie podszedł – straszno jakoś
-Ja pójdę , rozmówić się trzeba .- Jurko zebrał się do wyjścia.
Po minięciu siedliska zaczął wspinać się na niewysokie pokryte mgłą wzgórze.
Na szczycie w wirujących tumanach dostrzegł wysoką chudą postać .
Ubrana w zwisającą i jakby mokrą płachtę w ogromnym wystrzępionym kapeluszu na głowie.

• Bądźcie pozdrowieni – zawołał i prawą ręką rzucił w zbliżający się wir garść mąki.

[DUCHPRZESZŁOŚCI]

Dobry tekst, łatwo wchodzi do głowy. Jeśli wydasz to drukiem, chętnie nabędę.

[Lisk]

Dzięki Duchu - miło ...

[Lisk]

Kolejny fragment :




Klangor z nieba - wracają
świergot z dziupli - śpiewają
Chaos wodny - topnieje
zmiany niesie nadzieję

Słońce wyżej - mniej cieni
szare się zazieleni
Jasność z nocą - wygrywa
wiosna pani przybywa .
Wierszokleta , wyraźnie ożywiony panującą radosną porą , podśpiewywał - jadąc obok zaradnika.
-Panie Beczu , kawał drogi jeszcze przed nami – opowiedzieli byście jakąś przygodę . Z miłowaniem powiązaną , najlepiej.

• Wiem co ci po głowie chodzi i do kogo wzdychasz – Jurko nie mógł powstrzymać uśmiechu.
  
• Przydarzyło się owszem , dawno – w twoich latach byłem .
  
• Opowiedzcie , wierzę że chociaż wam uchylono furtkę do szczęścia .
  
• Do szczęścia powiadasz , no dobrze , posłuchaj i sam oceń.

Wracałem z jakiejś dalszej meczącej podróży . Jechałem borem otulającym przepastne bagna i
topiele starorzecza . Piękna rozkwitająca pora jak i dzisiaj . Zmierzchało , usłyszałem ciche
i żałosne wołanie .
-Ratujcie !! Pomocy dajcie !! Głos wydał się dziewczęcy to i podjechałem .
Obok stareńkiej , powykręcanej sosny stała ona . Stała , warkocz trzymając w śnieżnobiałych
rączkach , rozpaczliwie próbowała uwolnić go z niezliczonych kolców róży – dziką zwanej.

• Kwiatu różanego urwać chciałam i pochwyciło – zakwiliła żałośnie .

Zastygłem , głos mi odjęło i ruchu wykonać nie mogłem . Miałem przed sobą zjawę jakby
nie z tego świata .
Kształtów przepięknych o oczach ciemnych i włosach barwy dojrzałego zboża .
Odziana w jakąś zwiewną szatkę z błękitną wstążką wplecioną we włosy .

• Poczekaj nie szarp , pomogę – choćbym po jednym włosku miał odzyskiwać – wydukałem.

Podszedłem powoli – dziewczyna ufnie położyła mi dłoń na ramieniu . Delikatnie włos jeden po drugim uwalniałem z kujących cierni .
Czułem obezwładniający zapach polnych kwiatów i ziół . Dziewczyna mocniej i śmielej przytuliła
się . Jakiś czar mnie ogarnął , szum w głowie i zamęt . Nie spostrzegłem że to warkocz sam niczym
wąż wyśliznął się z groźnych kolców . Objęci podeszliśmy nad brzeg wody i usiedliśmy.
-Jak cię zwą – wyszeptała – me imię Rozanna , panią tych odmętów jestem .
Zerwałem się jak kolcem dźgnięty , przytomność wróciła .
-Rusałka , brzeginka wodna – utopić mnie chciałaś – wysapałem .
Piękna zjawa uśmiechnęła się . - Gdybym chciała , już byś nie żył – ale ja po dobroci chcę .
-Światy poznasz niepoznane , tajemnice odgadniesz nieodgadnione – tylko choć ze mną .
-Czekaj czekaj , żyć będę czy szczeznąć muszę – odsuwałem się coraz bardziej od urocznicy.
-Ile tego życia masz , od urodzenia śmierć ci pisana , starości nie zaznasz a to plus.
-Takim jak dzisiaj zachować cię pragnę .
Włosy już dobrze podnosiły mi czapkę , jak tu się wyłgać - przemyśliwałem .

• Uroda i krasa twa przecudna , nikt ci się zapewne nie oprze .

Przemyśliwałem jak się wykaraskać i cało wynieść skórę z opresji.
Mogła jednym gestem wezwać pomocniczki i w szalonej hulance zatańcować mnie na śmierć.
Bywały już takie zdarzenia.

• Oczarowałaś mnie i z chęcią poznam nowe światy w wodach i odmętach ukryte .
  
• Przyjmij podarek jako mojego zauroczenia dowód .

Z sakwy podróżnej wyjąłem pęk czerwonych korali zakupionych w podróży . Komu innemu
przeznaczyć je chciałem ale rady nie było.
Podeszła odsłoniła szyję , pozwalając sobie założyć szkarłatny podarek.

• Mój będziesz na wieki - wyszeptała , tuląc się mocno .

Chłód jednak od niej bił i wyczułem delikatny ale rybi odór – nie były to polne kwiaty.
-Ukochana moja , za dni kilka do ciebie wrócę , sprawy pewne muszę dokończyć a i pożegnać
się , też by wypadało.
Ledwie siły znalazłem żeby wydukać te kilka słów – zimny pot strumyczkiem spływał mi po
plecach.
Odstąpiła dwa kroki , spojrzała mi w oczy i z nagle rozjaśnioną twarzą wyrzekła .

• Od dawna cię wypatruję to i te kilka dni zniosę . Masz tu moją wstążkę niebieską - rozłąkę ci umili.

Podeszła i delikatnie obwiązała mi nią szyję . Nie oglądając się za siebie odjechałem czym prędzej.


Przybyłem szczęśliwie do chaty . Nikomu nic nie powiem i z czasem sam zapomnę – pomyślałem.
Ale już pierwszego dnia obudziłem się w środku nocy czując delikatny ucisk na szyi . Była to
modra jak błękit nieba , wstążka.
Zaraz po przyjeździe zdjąłem ją i wrzuciłem do drewnianej skrzyni. Jakimś sposobem supłała się
co noc na mojej szyi , nie pozwalając zapomnieć obietnicy .
Supły były coraz to ciaśniejsze i bałem się szczerze że niedługo życia pozbawić mnie mogą .
Cóż było robić , żył jeszcze mój dziadek – najsłynniejszy z połoninnych zaradników .
Do niego udałem się po radę . Wysłuchał mnie i rzekł .

• Rzadko to słychać żeby z rak boginki , wywinąć się komuś udało . Szczęścia sporo i niezły koncept miałeś. Głębiny i topiele usłane są kośćmi tych których sobie upatrzyły.
  
• Suszony piołun od tej pory za pazuchą nosić musisz - odstrasza je i z obrzydzeniem
  
• go omijają .
  
• Wstążkę zaś weź i w noc księżycową przed chałupę wyjdź . Każdą nitkę z osobna dobywaj
  
• i na wiatr puszczaj . Już się na powrót nie splotą i tym sposobem cię opuści.

Tak też uczyniłem , piołun noszę od tej pory zawsze i mokradła one staram się omijać
Dojeżdżali do niewielkiej , wzdłuż strumyka rozsiedlonej osady . W centrum , przed jedną z chat
kłębił się zaaferowany tłumek mieszkańców. Żywo coś sobie tłumaczyli wykrzykując własne
osądy . Nie obyło się bez gwałtownej gestykulacji.
Przybysze podjechali z zaciekawieniem nadstawiając ucha. Ciżba rozstąpiła się i z szacunkiem
umilkła . Rozpoznano zaradnika – najwłaściwszą osobę w tym czasie i tym miejscy. -Toście skarb trafili , nic tylko rozkoszy zażywać – Banduryk odezwał się w przerwie.
-Skarb , powiadasz i rozkosze w zimnej wodzie – jakoś to mnie nie ujęło .

[asia999]

Ale fajna niespodzianka

[bacza]

Fajnie się czyta...
Klimat jak z Sapkowskiego (Wiedźmin), ale tu akcja rozgrywa się - z grubsza - tam i wtedy, a nie w krainie "nigdzie - nigdy".
Pisz Waść dalej - czyta się

[Lisk]

Dzięki asia 999 , dzięki bacza . Czytadło w zasadzie jest już ukończone , wrzucam luźne fragmenty .
Próbuję to trochę zilustrować .
lll.jpg
i kolejny fragment ;

• Co tam poczynacie - Becza zagadnął jednego ze starszych gospodarzy.
  
• Panie , chłostać będą – mamuna dziecko podmieniła .

Jurko zsiadł z konia oddając go pod dozór Banduryka . Ludzie rozstąpili się pozwalając mu swobodnie wejść do izby. Duża przestronna chłopska chałupa urządzona w tradycyjny sposób.
Piec zajmujący znaczną część pomieszczenia , mocne – pod ścianami ustawione ławy i stół .
W ciżbie dostrzegł młodą szlochającą matkę , pochyloną nad drewnianą kołyską .
Z misternie zdobionej kiwajki dochodził płacz i cichnące zawodzenie dziecka .

• Odstąpcie , dajcie malcowi powietrza , toż się zaraz udusić może .

Stanowczo odsuwał kumy i sąsiadki pochylone nad kołyską . Popychał je w stronę otwartych
drzwi pragnąc jak najbardziej wyludnić pomieszczenie .
Skinął na młodego gospodarz obejmującego szlochającą żonę . Gestem wezwał go do pomocy
w delikatnym ale stanowczym opróżnieniu izby.

• Usiądźcie i zdajcie jak było – delikatnie usadził na ławie zapłakaną matkę .
  
• Przed południem w pole poszłam – plewienia dużo po ostatnim deszczu.
  
• Dziecinę wzięłam bo mój inszą robotą zajęty . Pierworodne to a zostawić nie ma z kim .
  
• Słoneczko dziś pięknie grzało , położyłam na między chudzinę żeby mieć baczenie.
  
• Nie wiem kiedy , podkradła się przeklęta mamuna i mój skarb podmieniła .
  
• Płacz usłyszałam , podbiegłam i już widzę że coś się wydarzyło . Dzieciątko jak nie moje -

czerwone jakieś rozpalone i wrzeszczy bez ustanku . Nic tylko odmieniec . Do domu pobiegłam
męża wołam , ale nic poradzić nie umiemy . Mówią żeby za oborę wynieść i prać bez miłosierdzia
Ponoć jedyny ratunek . Mamuna płacz swojego usłyszawszy , przybieży i zamianę uczyni. Ale wzbraniam się , jak tu bić taką kruszynę – choćby i odmieńca .
Zaradnik podszedł do kołyski , odrzucił szmatki otulające rozpalone dziecko .
-Sakwę moją mi przynieś – lekko popchnął gospodarza w stronę rozwartych drzwi.
Podszedł do pieca , z osmolonego sagana ulał do gliniaka trochę letniej wody .
Rozejrzał się po izbie i z drewnianej solniczki wyjął szczyptę soli . Wrzucił do wody , zamieszał
znalezioną łyżka i pochylił się nad podaną mu podróżną torbą . Wyjął pęk suszonego ziela .

• Szczęście w nieszczęściu mieliście – zwrócił się do matki.
  
• Nie mamuna to was ukrzywdziła ino południca . Dziecko nie jest zamienione tylko chore .
  
• Nie dostrzegliście jak musiała je tulić i całować . Stąd ten żar zeń buchający i czerwień
  
• skóry .
  
• Panie czy ratunek dlań znajdziecie , toż to całe moje życie – zaniosła się głośnym płaczem.
  
• Uspokójcie się i wysłuchajcie mnie; dziecko obmywajcie letnią wodą , to mu do picia
  
• dawajcie . Po troszkę ale często - podał jej lekko osoloną wodę do której skruszył garstkę
  
• suszonego rojownika .
  
• Poprawa niebawem nastąpi ale uważajcie coby maleństwa na mocne słońce nie wystawiać

Podniósł swoją nieodłączną sakwę i wyszedł przed chałupę . Kmiecie rozstąpili się z szacunkiem.

[DUCHPRZESZŁOŚCI]

(...)
[*]Szczęście w nieszczęściu mieliście – zwrócił się do matki.
[*]Nie mamuna to was ukrzywdziła ino południca . Dziecko nie jest zamienione tylko chore .
[*]Nie dostrzegliście jak musiała je tulić i całować . Stąd ten żar zeń buchający i czerwień
[*]skóry .
(...)

Zupełnie jakbym własną babkę (macochę mojego ojca) słyszał. Ona zawsze powtarzała - "sikuny nie wyłazić na słońce bo was południce wycałują". A to było 44 lat temu i na nadbużańskim Podlasiu.

[Lisk]

c.d.
Po wiosennych roztopach gonne i wartkie wody , opuściły podgórskie krainy.
Tu i ówdzie poczynało się nowe zielone istnienie . W nieprzerwanym kole zdarzeń
życie odradzało się nieustannie..Nasiona jesiennymi wiatrami strząśnięte , śmiało
sobie poczynały w promieniach coraz dłużej grzejącego słońca.
Liche i mizerne kiełki pięły się w pierwotnym trudzie . Kilku z nich dane będzie dotrwać
sędziwego wieku . Szumieć i władać będą tą krainą . Ich nasiona przekażą moc i siłę
następcom dążącym do nieprzerwanego trwania gatunku.
Becz pogrążony w myślach zmierzał ku odległej górze . Wyrastała z ziemi samotna .
Odłączona i oddzielona od swoich wyniosłych towarzyszek. Posadowiona jakoś tak
na uboczu , mimo to swoją dzikością i zwartym zarośnięta borem nie zachęcała do
odwiedzin.
Jurko zdążał ku niej , mając nadzieję spotkać zamieszkałego tam przyjaciela.
Był pustelnikiem który z własnej woli wybrał to dzikie odludzie .
Mówiono że po jakiejś osobistej tragedii , rzucił wszystko i osiadł pod szczytem
samotnej góry. Jego chatka sklecona z kamienia i bali stała w bliskości z ziemi
tryskającego źródełka . Od momentu kiedy pewien ślepiec obmywszy w nim twarz
wzrok odzyskał , sława owej krynicy rozeszła się po świecie.
Zewsząd ciągnęli ludzie pragnący zaznać ulgi w swoich udrękach i cierpieniach.
Doznawszy jej z wdzięczności , datki przeróżne składali które z kolei pozwalały
pustelnikowi przetrwać głodne dni.

• Ale się zasapałem , witaj Tomaszu – Jurko pojawił się przed pustelnią prowadząc za uzdę

wierzchowca .

• Miło cię widzieć zaradniku , podejdź i usiądź – wody krynicznej ci przyniosę .

Posadowił przybysza na pod ściennej ławie i żwawo pobiegł do nieodległego źródełka .
Powrócił niosąc w drewnianym antałku przeźroczysta , czystą jak łza wodę .
- Serdecznika odrobinę zażyję , serce mi z piersi chce wyskoczyć po tej stromej wspinaczce.
Jurko wsypał szczyptę suszu do ust i z lubością popijał .

• Mnóstwo wody rzeki przetoczyły odkąd się widzieliśmy - gospodarz z uśmiechem

wpatrywał się w przybysza - co też za wiatry cię tu przywiały?

• Jakoś tak się złożyło że mnie tędy jechać wypadło , co tam u ciebie ? Wiem żeś nowin

nie ciekawy przeto ty opowiadaj .

• W szczególności interesuje mnie czy już swą ostateczną drogę odnalazłeś .
  
• No cóż – Tomasz w zamyśleniu opuścił głowę – czasu na przemyślenia mam sporo toteż
  
• i własną ścieżkę odnalazłem .
  
• Popatrz Jurko – z uśmiechem zwrócił się do Becza – ileż to ludzie lasów wycinają

ileż żelaza z ziemi dobywają i w jakim trudzie to czynią . Żyć tylko w zgodzie i w zdrowiu

• ale nie ; zawiść , zazdrość i chciwość jednych na drugich nasyła . Wojują nieustannie

śmierć jedni drugim niosąc . W imię czego ? Dla mnie to nie pojęte .

• Świata do końca nie zrozumiesz - Jurko z zadumą potarł brodę - jednemu do szczęścia

ta pustelnia starcza – drugi pół świata chciałby zawojować .

• Swoją drogę znaleźć warto i podług sumienia nią podążać .
  
• Bardzo słusznie prawisz i w zupełności cię popieram – pustelnik uścisnął dłonie zaradnika.
  
• Mam troskę niemałą i u ciebie rady szukać będę . Jak wiesz źródełko przy którym swoje

miejsce znalazłem , ma moc cudowną przez co wielu uzdrowienia doznało.
Na oczy i skórne utrapienia pomaga . Lud jednak i z innymi dolegliwościami zdąża tutaj
z nadzieją na ozdrowienie . Mimo że ziołami ich wspieram – których sekretów wiele mi
zdradziłeś – zawód ich , często mi doskwiera. Wiary im brak a ja nie wiem jak ich
natchnąć . Jakaś czynność , jakiś zabieg który by moje zioła i moc źródełka wspierał.

• Doskonale wiem o czym mówisz , nie od dziś wiadomo ile przekonanie i wiara zdziałać

potrafią . Połowa to jeśli nie więcej , ozdrowienia wszelkiego.

• Zbieraj się przyjacielu – zwrócił się do Tomasza – na szczyt twojej góry wybrać się musimy.

Po drodze ci mój zamysł wyjawię . W nieodległych stronach spotykałem sędziwe , czcią
otoczone drzewa . Najczęściej były to stare , czasem i żywiołami doświadczone buki.
Rośnie zapewne i tutaj taki leśny patriarcha – znaleźć go tylko musimy .
Na szczycie uwagę ich zwrócił samotnie stojący potężnych rozmiarów olbrzym.
Rósł na polanie samotnie , nie niepokojony przez inne drzewa czy choćby krzewy .
Jego powykręcane wichrami konary , wznosiły się ku niebu , niczym w jakiejś prośbie czy skardze . Uczepiony skalistej ziemi mocarnymi korzeniami , giął się i wił we wszelkie strony.
Becza dostrzegł kilka dziupli wypełnionych z roztopów czy też z deszczu wodą .
Podszedł , dotknął chropowatej stalowej barwy kory .

• Takie czczą – powiedział i objął olbrzyma . Szmatkę wystarczy namoczyć w dziupli i przetrzeć obolałe miejsce . Co więcej – mokrą czy choćby wilgotną zanieść można

tym , którzy tu już przyjść nie poradzą .

• Zdarza się że proszący o uzdrowienie drobne datki pod drzewem składają , zabierać

ich nie należy bo łatwo wraz z nimi chorobę pozostawioną przejąć .

• Wierzę Jurko w każde twoje słowo i wiarę mą potrzebującym przekażę .

Jeśli by jednemu tylko pomóc mogła to i tak warta tego.
Ścieżkę tu zaraz wyszykuję i niech lud korzysta z mocy mi dotąd nieznanych.

• Siła tego drzewa , wesprze potęgę w krynicy ukrytą a i twoje zioła skuteczniejszymi okazać

się mogą.
Objęli wespół ogromnego kolosa i tulić się doń poczęli . Może prośby zanosili chcąc łask dla
siebie czy też dla innych , w większej potrzebie będących .
Po chwili bez słowa , w skupieniu schodzili ku nieodległej pustelni .
Usiedli na ławie pod ścianą i zaczęli szykować się do posiłku.
Becza wyjął z juków jadło i rozłożył na czystej lnianej szmatce . Pustelnik tymczasem parzył
wonne napary żeby godnie popić strawę .
Wyniósł dwa gliniane naczynia parujące aromatem lasu.

• Gdzież to cię Jurko tym razem , kręte drogi prowadzą ?
  
• Na pogórze udać się zamierzam , z wężami tam jakaś niezgoda