Zagadki z cerkwią w tle ...

[Piotr]

Często oprowadzam wykształciuchów. Właśnie historyk sztuki zwrócił mi uwagę cobyśmy nie używali określenia styl bojkowski. Wprowadzamy ludzi w błąd.

IMHO nie jest to wprowadzanie w błąd, tu i ówdzie zresztą pojawiają się wzmianki o stylu archaicznym w odniesieniu do tychże cerkwi; sam mówię zamiennie ze wskazaniem na - jednak - styl bojkowski.
Jeżeli chcesz z tym "walczyć" to oczywiście możesz, jednak określenie to (nie wdając się już w szczegóły architektoniczne) jest tak zakorzenione że minie "wieki" zanim (ewentualnie) zostanie wyprostowane; choć wątpię bo i po co.

Zwróć też uwagę że takie określenie stylu widnieje w zasadzie we wszystkich współczesnych publikacjach a to dlatego, iż opierają się głównie na Brykowskim, Drahanie, Siczyńskim czy Kakowskim - czyli autorytetach architektury cerkiewnej; drewnianej. Styl bojkowski prosty i złożony wyodrębnił Siczyński. Dlatego dziś w prawie każdej w tych publikacji typu Rewaszowe (Krycińskiego, Michniewskich), Bańkosza, itp. - wiele innych znajdziesz styl bojkowski. Zmieniać to (pomijając już zasadność) to mnie więcej tak jakby chcieć zacząć tłumaczyć turystom gdzie leżą Bieszczady i mówić ze w każdym bez wyjątku przewodniku piszą w tej materii głupoty.

BTW: tak mi jeszcze przyszło do głowy: czy nie byłoby Ci ciężko wybrnąć gdybyś wzieła wycieczkę do Smolnika i powiedziała ze to archaiczny ruski styl, po czym zjechała do Medzilaborca mówiąc ze to stary ruski styl a jedno i drugie byłoby w miarę poprawne; mam na myśli oczywiście określenie a nie wygląd. Dla wycieczki słowo "stary" i "archaiczny" byłoby raczej tożsame. No ale to dywagacje oczywiście, trochę na siłe.

[lucyna]

Mi wiedzę odnośnie cerkwi "wbił do głowy" Bańkosz. Chylę czoło przed Brykowskim, Drahanem, Siczyńskim czy Kakowskim ale sądzę, że kiedyś pojawi się młody wilk, który wprowadzi "rewolucyjne zmiany" w terminologii. Szczególnie jeżeli chodzi o Bojkowszczyznę i teren pogórza. Zwróć uwagę, że kontrowersje nie dotyczą tylko stylu bojkowskiego. W okolichach na pólnoc od Sanoka mamy kilka cerkiewek o jednolitym stylu. Coraz częściej pojawia się określenie styl pogórzański: wyrażna trójdzielność, każda część z wyjątkiem prezbiterium pokryta dachem dwuspadowym, z wyrażnie wyodrębnioną wieża będąca częścią bryły. Pięknym przykładem tego stylu jest cerkiew w Siemuszowej. Mamy także do czynienia z świątyniami tzw. bezstylowymi, zbudowanymi po 1720 r. które mają w swojej bryle wyraźne wpływy stylu jóżefińskiego.
Do niedawna wmawiano nam, że istnieje grupa etnograficzna Dolinian. Wyodrębniono ją dlatego, że w okolichach Leska i Sanoka występowały chałupy wnękowe. Obecnie naukowcy z wyjątkiem skansenu negują ten podział. Mówi się o etnicznym posko-rusko-niemieckim pograniczu o dużym udziałem ludności żydowskiej. Chałupa wnękowa zaś jest swoistym reliktem, pozostałością po średniowiecznym budownictwie.
Dla przeciętnego klienta szlak ikon jest interesujacy właśnie dlatego, że występuje tu takie nagromaczenie różnych stylów. Łatwiej przyswajają sobie styl archaiczny. Przewodnik oprowadzajac po szlakach kulturowych musi wyjaśniać od podstaw zasady budowy świątyni. Przy trzeciej, czwartej cerkiewce sami goście dostrzegają różnice.
Używam określenia styl archaiczny powszechnie zwanym bojkowskim.

[lucyna]

Zastanawia mnie mocno (acz byłbym za (-; ) informacja o Matkowie na jakiejś liście dziedzictwa.
Skąd Twoje przekonanie Lucyno

Kuba, na razie nie mogę skontaktować się ze wszystkimi Kolegami. Wiem, że w latach 2002-2006 była prowadzona inwentaryzacja w Karpatach. Objęła także tę część Ukrainy. Słyszałam od przewodników, ze kilka cerkwi zostało wpisanych. Koledzy szukaja danych.

PS>
Kolega pytał się autorytetów autorów przewodników po Bieszczadach Wschodnich. Nic nie wiedzą na ten temat. Szukają .

[Basia Z.]

Kolega pytał się autorytetów autorów przewodników po Bieszczadach Wschodnich. Nic nie wiedzą na ten temat. Szukają .

No to jest chyba bardzo jednoznaczne:

Albo coś jest na liście UNESCO, albo go nie ma.
Zero lub jedynka, innych możliwości nie ma.

Poprzednio pisałaś:

Sprawdziłam cerkiew ta jest wpisana na ową listę. Nie dopisałam informacji do notatki.

Podaj więc gdzie sprawdziłaś.

Pozdrowienia

Basia

[Piotr]

Używam określenia styl archaiczny powszechnie zwanym bojkowskim.

W porządku - tylko nie bardzo widzę celowość podziału tego stylu, jak wcześniej napisałaś na ar. prosty i złożny (?)
Bojkowski odnosi się do terytorium - fakt, że cerkwie tego typu występowały również poza bojkowszczyzną i podzielony został na prosty i złożony (zwany czasem klasycznym).
Natomiast archaiczny odnosi się do pewnego okresu. Jeśli zatem zestawisz Smolnik, Liskowate, Grąziową, nieistniejący Chrewt, itp. z Krywką, Matkowem, itd. to te pierwsze stylem archaicznym będą, ale Krywka czy Matków nie, bo one ewoluowały w tę stronę coś koło (od) XVIIIw. o czym Kuba już wspomniał.
Jeżeli dobrze dywaguje, to na TU masz raptem 3 archaiczne (w tym jedna w skansenie) i o nich powiesz wycieczce archaiczne - a jak powiesz w kontekście powyższego o tamtych? Jest to trochę pomieszanie z poplątaniem.

[lucyna]

Natomiast archaiczny odnosi się do pewnego okresu. Jeśli zatem zestawisz Smolnik, Liskowate, Grąziową, nieistniejący Chrewt, itp. z Krywką, Matkowem, itd. to te pierwsze stylem archaicznym będą, ale Krywka czy Matków nie, bo one ewoluowały w tę stronę coś koło (od) XVIIIw. o czym Kuba już wspomniał

Trudni dyskutowac mi o celowości podziału na styl archaiczny prosty i styl archaiczny złożony. Tak samo jak trudno dyskutować o stylu bojkowskim złożonym i prostym. Został on wprowadzony przez Wołodymira Siczńskiego.
Styl archaiczny moim zdaniem nie odnosi się tylko określonego okresu czasu. To, że ewaluował, że stał się nadchnieniem dla budowniczych cerkwi w Krywce i Matkowie oraz czerpał z niego Zachariewicz tworząc podwaliny s.narodowoukraińskiego swiadczy o sile tradycji i o doskonałości rozwiązań
Jak budowano u nas świątynie? Często obok zniszczonej cerkwi wznoszono następną. Były to obiekty do pewnego stopnia podobne. Wprowadzano tylko pewne nowe rozwiązania ulepszając konstrukcje. Styl ewoluował.

[Piotr]

Trudni dyskutowac mi o celowości podziału na styl archaiczny prosty i styl archaiczny złożony. Tak samo jak trudno dyskutować o stylu bojkowskim złożonym i prostym.

No właśnie jest dokładnie odwrotnie niż piszesz - o stylu bojkowskim prostym i złożonym dyskutować nie jest trudno, bo różnice przy zastosowanie tegoż są oczywiste. O archaicznym prostym i złożonym natomiast trudno - bo cerkwie typu Matków czy Krywka to nie jest styl archaiczny.

[Henek]

Przyglądając się uczonym dysputom postanowiłem zwrócić się o pomoc w rozwiązaniu zagadki rzeźbionej.
Otóż jako człowiek nie znający się na sztuce, wielce się dziwiłem płaskorzeźbom wykonanym na przycerkiewnym krzyżu. ->foto
Co one miałyby znaczyć ?
i po co zostały wykonane ?
... a dla tych co chcą, to można jeszcze zgadywać : obok której cerkwi stoi ten krzyż ?

[Jaro]

Kogut jest atrybutem św. Piotra, w właściwie jego zaparcia (zdrady). Jest to ostrzeżenie przed zadufaniem w wierze.
Krzyż jest drabiną po której mamy wspinać się do nieba, a włócznia symbolizuje mękę.

[Piotr]

płaskorzeźbom wykonanym na przycerkiewnym krzyżu.

Jest kilka interpretacji, zależy jeszcze jaka to cerkiew. Kogut może symbolizować po prostu wschód, wschodzące słońce, wschodzący dzień. Drabina pomost między światem doczesnym a życiem wiecznym, ale też może być symbolem Bogurodzicy (w zasadzie jest to tożsame). Włócznia - tak jak napisał Jaro, symbol męczeństwa Chrystusa.