Czy "zakapior" Bieszczadzki to idol?

[Marcin]

Victorini przenosi się do Paniszczewa.

Popularna zatoka Jeziora Solińskiego może zmienić nazwę.

Henryk Victorini, człowiek legenda, znany bieszczadzki osadnik sprzedał swoją ziemię nad Zalewem Solińskim. Teren ten kupił Marek Łęcki, prezes i jeden z głównych udziałowców sanockiego Stomilu. Tym samym Łęcki powiększył swój stan posiadania bieszczadzkiej ziemi. Dotychczas miał teren w Horodku.

Victorini nie chce rozmawiać o tej transakcji. Mówi, że to sprawa intymna. Wiadomo jednak, że nie chodziło o pieniądze. Po prostu potrzebował w swoim życiu coś zmienić. Przeniósł się w inne miejsce Bieszczadów, aby tam realizować swoje pasje, jego ziemia ma zaś nowego właściciela. Podobno gospodarnego, pilnującego walorów oraz ciszy tego terenu.

Marek Łęcki też nie chciał z nami rozmawiać. - Prezes dziękuje dziennikarzom, nie rozmawia - informuje jego sekretarka.

Z Polski do... Polski

Sokole, miejscowość w środku Bieszczadów, nad Sanem. Jak podaje wikipedia.pl, założona została w 1526 r. Po I wojnie światowej, w 1921 r., liczyła 49 domów i 338 mieszkańców, niemal wszyscy byli grekokatolikami. Według Wielkiego Słownika Królestwa Polskiego, we wsi znajdowały się 2 folwarki i karczma.

Na początku XX w. w starym parku powstał murowany pałacyk. W okresie międzywojennym właścicielka Sokola, Aleksandra Brandys, urządziła w pałacyku pensjonat i stację turystyczną. W latach 1939 - 51 wieś należała do ZSRR. W 1951 r. nastąpiła tzw. korekta granic między Polską a ZSRR i Sokole wróciło do Polski. Podobnie zresztą jak m.in. Ustrzyki Dolne czy Ustrzyki Górne. Wcześniej mieszkańców wsi przesiedlono w okolice Odessy. W ten sposób Sokole przestało istnieć...

Osadnictwo

Na początku lat 50. XX w. ruszyła akcja zasiedlania Bieszczadów, zwłaszcza części odzyskanej w 1951 r. Na swoje rodzinne tereny zaczęli też wracać ludzie przesiedleni stąd na inne polskie ziemie.

W połowie lat 50. w Sokolu osiadł Henryk Victorini. Miał wtedy niespełna 20 lat. Przez kilka lat prowadził w pałacyku schronisko turystyczne. Jednak w 1960 r. ruszyła budowa zapory we wsi Solina. U zbiegu rzek San i Solinka miał powstać zalew. Pod spiętrzoną przez wielką tamę wodą miały się znaleźć: cała wieś Solina, część Wołkowyi, Bukowca, przysiółki Polańczyka, Teleśnica Sanna, część Rajskiego, Chrewtu, a także cały teren dworski w Sokolu wraz z pałacykiem i większością terenu tej wsi.

Wszystkie zabudowania znajdujące się na terenie zalewowym miały zostać rozebrane. H. Victorini za zgodą ówczesnych władz zaczął rozbierać pałacyk w Sokolu i korzystając z jego elementów, budować dom. W 1967 r. kupił też kilkanaście ha ziemi na terenie dawnej wsi.

W 1968 r. zakończono napełnianie zbiornika zalewu. Ostatecznie pod wodą znalazło się 126 pełnych gospodarstw chłopskich, 57 gospodarstw niepełnych, szkoła w Solinie, szkoła w Wołkowyi, 11 budynków należących do Państwowego Funduszu Ziemi, w tym pałacyk w Sokolu, 18 budynków PGR-ów, kościół w Wołkowyi, ruiny cerkwi w Teleśnicy Sannej, 2 cmentarze.

Przyszła woda

W odnodze wodnej powstałej z powodu ukształtowania terenu w Sokolu powstała zatoka. Nad zatoką stanął dom Victoriniego.

Sam zalew z roku na rok stawał się coraz większą atrakcją turystyczną. Zaczęli pływać po nim żeglarze. Zatoka w Sokolu otrzymała nazwę Zatoki Victoriniego. Tak nazywali ją jachtmani, turyści, tak oznaczano ją na mapach, opisywano w artykułach prasowych, publikacjach, przewodnikach.

Victorini stawał się legendą Jeziora Solińskiego i Bieszczadów. Nieliczni przyjeżdżający w góry wiedzieli, gdzie niegdyś było Sokole. Zdecydowana większość z nich słyszała jednak o Zatoce Victoriniego.

Kości

Osadnik przyjmował turystów, hodował konie, krowy. Późnym latem 2000 r. woda zaczęła wymywać z nabrzeżnej skarpy w zatoce ludzkie kości. Jak się okazało, były to pozostałości po dawnym, nieekshumowanym cmentarzu. Fragmenty miednic, piszczeli, czaszki. Osadzały się w leżących na piachu gałęziach, porywała je woda, osiadały na plaży. Victorini pływał, co jakiś czas na drugą stronę "swojej" zatoki. Chował ludzkie szczątki znowu w ziemi. Czasami zapalił świeczkę ku pamięci tych, co odeszli. Niegdysiejszych mieszkańców wsi.

W październiku z powodu kości osadnik został obsmarowany w prasie ogólnopolskiej. Zżymał się, denerwował, wreszcie machnął na to ręką. Pojawiły się też wzmianki w zupełnie innym tonie w prasie lokalnej. Po tych doniesieniach sprawą zajął się sanepid. Ludzkie kości z Sokola postanowiono ostatecznie ekshumować i przenieść na jeden z czynnych, bieszczadzkich cmentarzy.

Czas na zmiany

Kilka lat później Henryk Victorini postanowił sprzedać swoją ziemię nad zatoką. Czy zatoka teraz zmieni swoją nazwę, czy też pozostanie przy dotychczasowej, na znak pamięci o człowieku, który przez większość swojego życia brał się za bary z surową, bieszczadzką przyrodą, mieszkając z dala od ludzkich osad. Dziś zresztą chce nadal robić to samo, gdzieś indziej, ale również w Bieszczadach.

BARTOSZ BĄCAL

http://www.pressmedia.com.pl/sn/inde...2647&Itemid=60